7. Edgar Allan Poe, ["Απόψεις του E. A. Poe για την ποίηση και την αισθητική"], Ποίηση και Φαντασία, Μετάφραση - Επιμέλεια Αλέξης Ζήρας, Αθήνα, εκδ. Γαβριηλίδης, 1999, σσ.103-110.
Κείμενο
Απόψεις του Ε. Α. Πόε για την ποίηση και την αισθητική
Βρίσκονται, εδώ. συγκεντρωμένες μερικές σύντομες σε έκταση απόψεις, που εκφράζουν τις θέσεις του Πόε πάνω σε μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων. Μερικές οπό αυτές έχουν αποσπαστεί από ευρύτερα έργα του, αλλά πολλές είναι στην πλήρη μορφή τους, όπως ακριβώς τις έγραψε ο Πόε. Του άρεσε να εκθέτει τις ιδέες του μ' αυτό τον τρόπο, αλλά δεν τις μετέφερε σε κάποιο σημειωματάριο. Ήξερε πως μπορούσαν να χρησιμέψουν ως συμπληρωματικές απόψεις κατά θεματικές ενότητες, έτσι τις διέθετε σε διάφορα περιοδικά, αρχίζοντας με τον Λογοτεχνικό Αγγελιοφόρο του Νότου, το 1836, όταν ήταν μέλος της συντακτικής επιτροπής του. Επίσης πολλές απ' αυτές δημοσιεύτηκαν κατά το τέλος της δεκαετίας του 1840 στα περιοδικά Γκράχαμς Γκόντις, Το οπάλιο και Η δημοκρατική επιθεώρηση.
Ι. Το όραμα του ποιητή
Το ότι οι ποιητές (χρησιμοποιώντας τη λέξη με μια ευρεία έννοια, ώστε να περιλαμβάνει γενικώς τους καλλιτέχνες), είναι ένα γένος ευερέθιστο, αποτελεί κάτι το ευνόητο. Αλλά το γιατί φαίνεται πως δεν είναι κοινώς κατανοητό. Ένας καλλιτέχνης είναι καλλιτέχνης εξαιτίας, και μόνον, της εκλεπτυσμένης αίσθησης του Ωραίου που διαθέτει, μιας αίσθησης που του προσφέρει εκστατική απόλαυση, αλλά που ταυτόχρονα συνεπάγεται, ή περιλαμβάνει, γι’αυτόν μια εξίσου εκλεπτυσμένη αίσθηση της Δυσμορφίας ή της Δυσαναλογίας. Έτσι ένα σφάλμα ?να ατόπημα?που γίνεται από έναν ποιητή, που είναι αληθινά ποιητής, τον ταράζει σε τέτοιο βαθμό, που για τη συνηθισμένη αντίληψη φαίνεται δυσανάλογος με το σφάλμα. Οι ποιητές ουδέποτε βλέπουν το ατόπημα, εκεί όπου δεν υπάρχει, αλλά πολύ συχνά εκεί όπου μια μη ποιητική ματιά δεν βλέπει να υπάρχει κανένα ατόπημα. Έτσι η ποιητική οξυθυμία δεν έχει σχέση με την «ψυχική ευαισθησία», όπως τη θεωρεί η κοινή λογική, μα περισσότερο, με μια μεγαλύτερη απ' το συνηθισμένο οξυδέρκεια, σ' ό,τι αφορά στο Σφάλμα: η οξυδέρκεια αυτή δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένα συνακόλουθο της έντονης αίσθησης του Σωστού, του ορθού, του αρμονικού, με μια λέξη: του καλού*. Αλλά, ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο ?τι ο άνθρωπος που δεν είναι «ευερέθιστος» (σύμφωνα με τη συνηθισμένη αντίληψη), δεν είναι ποιητής.
?Στα ελληνικά γραμμένο στο πρωτότυπο. (Σ.τ.Μ.).
Ο Εσωτερικος Κοσμος Του Edgar Allan Poe
Συντονιστές: Ramoglou, Ladyhawk, Zadok the priestess
II. Μεγαλοφυΐα και τρέλα
Έστω ότι κάποιος πετυχαίνει με πολύ έκδηλο τρόπο ?ναμφισβήτητα?να δείξει σε πολλές και διαφορετικές περιπτώσεις τη μεγαλοφυΐα του. Ο φθόνος της κριτικής θα συμφωνήσει με την κοινή γνώμη, αρνούμενος σ’αυτόν ότι είναι κάτι περισσότερο από ταλέντο. Έτσι, ο ποιητής που έχει γράψει ένα σπουδαίο (και εννοώ μ’αυτό ένα εντυπωσιακό) ποίημα, θα πρέπει να είναι επιφυλακτικός, ώστε να μη διακριθεί σε οποιονδήποτε άλλο χώρο των Γραμμάτων. Ειδικότερα ?στω ότι δεν κάνει καμιά προσπάθεια στον τομέα των Επιστημών?κτός κι αν αυτό γίνει ανώνυμα ή με την προοπτική να περιμένει υπομονετικά την κρίση των επερχόμενων γενεών. Γιατί οι καθολικές ή και οι πολύπλευρες μεγαλοφυΐες γίνονται σπάνια ή ουδέποτε γνωστές, και επομένως, σκέφτεται ο κόσμος, καμιά τέτοια δεν μπορεί να υπάρξει. Αυτού του είδους το «επομένως» είναι για τον κόσμο αναμφισβήτητο. Αλλά ποια είναι η αλήθεια, όπως αυτή μας διδάσκεται από την ανάλυση της νοητικής δύναμης του ανθρώπου; Απλώς, ότι η υπέρτατη μεγαλοφυΐα, ότι η μεγαλοφυΐα που όλοι oι άνθρωποι την αναγνωρίζουν αμέσως ως τέτοια και που επιδρά πάνω στα άτομα όσο και πάνω στη μάζα, με ένα είδος ακατανόητου αλλά κι ακατανίκητου και ποτέ αντικρούσιμου μαγνητισμού, ότι αυτήη μεγαλοφυΐα που προδίδει τον εαυτό της στην πιο απλή χειρονομία, ή ακόμα και με την απουσία όλων αυτών, η μεγαλοφυΐα αυτή που μιλάει χωρίς να έχει φωνή και λάμπει μέσα από τα μισάνοιχτα μάτια, δεν είναι τίποτα περισσότερο από το αποτέλεσμα μιας γενικά πλατιάς νοητικής δύναμης που υπάρχει σε κατάσταση απόλυτης αναλογίας έτσι, ώστε καμιά ικανότητα να μην έχει αδικαιολόγητη υπεροχή. Εκείνη η επίπλαστη «μεγαλοφυΐα» ? «μεγαλοφυΐα» σύμφωνα με την κοινή λογική?που δεν είναι τίποτ' άλλο εκτός από την εκδήλωση της αφύσικης υπεροχής κάποιου προτερήματος απέναντι σ' όλα τ' άλλα, και, φυσικά, σε βάρος και ζημία όλων των άλλων ?ίναι ένα αποτέλεσμα ασθένειας της νόησης ή, μάλλον, οργανικής δυσμορφίας του μυαλού: αυτό είναι και τίποτε περισσότερο. Μια τέτοια«μεγαλοφυΐα» όχι μόνο θ' αποτύχει, αν λοξοδρομήσει από το μονοπάτι που της υποδεικνύει η επικρατούσα απ' όλες τις άλλες ικανότητά της, αλλά, ακόμα κι αν ακολουθήσει αυτό το μονοπάτι ?ταν παράγει εκείνα τα έργα, όπου, βέβαια, είναι περισσότερο υπολογισμένο ότι θα πετύχει, θα δώσει αλάνθαστες ενδείξεις σαθρότητας, αναφορικά με τη γενικώς εννοούμενη διάνοια. Επομένως προκύπτει, πραγματικά, η ορθή σκέψη ότι
Η μεγαλοφυΐα συνδέεται στενά με την τρέλα.
Και λέω «ορθή σκέψη» γιατί με τη «μεγαλοφυΐα», στην περίπτωση αυτή, ο ποιητής έχει κατά νου ακριβώς την ψευτο-μεγαλοφυΐα, στην οποία αναφέρομαι. Η αληθινή μεγαλοφυΐα, από την άλλη μεριά, είναι απαραίτητα αν όχι καθολική στις εκδηλώσεις της, τουλάχιστον ικανή για καθολικότητα˙ και αν, επιδιώκοντας τα πάντα, πετυχαίνει σε κάποιο καλύτερα, απ' ό,τι σε κάποιο άλλο, αυτό συμβαίνει, κυρίως, εξαιτίας μιας ορισμένης κλίσης μέσω της οποίας το Γούστο οδηγεί πιο κερδοφόρα τη μεγαλοφυΐα προς μια κατεύθυνση παρά προς μια άλλη. Με τον ίδιο ζήλο θα μπορούσε να πετύχει εξίσου σε καθετί.
Συνοψίζοντας τα συμπεράσματά μας, σχετικά μ' αυτό το πολύ απλό, αλλά πολύ ενοχλητικό ερώτημα:
Αυτό που ο κόσμος ονομάζει «μεγαλοφυΐα» είναι η κατάσταση της αδυναμίας της νόησης, που παράγεται από την άτοπη υπεροχή κάποιου από τα προτερήματα. Τα έργα τέτοιων μεγαλοφυϊών ουδέποτε έχουν αξία και, ειδικότερα, προδίδουν πάντοτε τη γενική διανοητική παράνοια.
Η αναλογία των ικανοτήτων της νόησης, στην περίπτωση όπου η γενική δύναμη του μυαλού δεν είναι υπέρμετρη, δίνει το αποτέλεσμα εκείνο που το χαρακτηρίζουμε ως ταλέντο: και το ταλέντο είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο, πριν απ' όλα, στο βαθμό που η γενική δύναμη του μυαλού είναι μεγαλύτερη ή μικρότερη, και, κατά δεύτερο λόγο, στο μέτρο που η αναλογία των ικανοτήτων είναι περισσότερο ή λιγότερο απόλυτη.
Η αναλογία των ικανοτήτων, στην περίπτωση όπου η δύναμη της νόησης είναι κατά πολύ υπέρμετρη, δίνει το αποτέλεσμα εκείνο που είναι η αληθινή μεγαλοφυΐα (αλλά η οποία, λόγω της αναλογίας και της φαινομενικής απλότητας των έργων της, σπάνια αναγνωρίζεται ως τέτοια) και ημεγαλοφυΐα είναι μεγαλύτερη ή μικρότερη, πρώτ' απ' όλα, στο βαθμό που η γενική δύναμη της νόησης είναι, περισσότερο ή λιγότερο, υπέρμετρα μεγάλη, και, κατά δεύτερο λόγο, στο βαθμό που η αναλογία των ικανοτήτων είναι, περισσότερο ή λιγότερο, απόλυτη.
Εδώ μπορεί να προκύψει μια αντίρρηση, ότι: το πλεόνασμα νοητικής δύναμης, αν και συμμετρικό, δεν φαίνεται να ικανοποιεί τη γνώμη μας για τη μεγαλοφυΐα, εκτός κι αν έχουμε επιπλέον ευαισθησία, πάθος και ενεργητικότητα. Η απάντηση είναι ότι: η «απόλυτη αναλογία», για την οποία μιλήσαμε, όταν εφαρμοστεί στην υπέρμετρη νοητική δύναμη, δίνει, ως αποτέλεσμα, την εκτίμηση που νιώθουμε για το Ωραίο και τη φρίκη για το Παραμορφωμένο, κάτι που ονομάζουμε ευαισθησία, μ' αυτή την έντονη ζωτικότητα, που συνεπάγεται, όταν μιλούμε για «Ενεργητικότητα» ή «Πάθος».
III. Μουσική και Ποίηση
Η μεγάλη ποικιλία των μελοδικών εκφράσεων που παράγεται από τα πλήκτρα ενός πιάνου, θα μπορούσε να γίνει, σε κατάλληλα χέρια, η βάση για ένα υπέροχο παραμύθι. Ας πιέσει ο ποιητής τα δάχτυλά του σταθερά πάνω σε κάθε πλήκτρο, ας τα κρατήσει εκεί κι ας φανταστεί, σε κάθε σειρά παρατεταμένων μουσικών κυματισμών, την ιστορία χαράς ή θλίψης, που αναφέρεται σε ένα καλό ή διαβολικό πνεύμα που είναι κλεισμένο εκεί μέσα. Υπάρχουν μερικές νότες οι οποίες σχεδόν αφηγούνται, με το δικό τους τρόπο, αληθινές και ευκολονόητες ιστορίες.
Έστω ότι κάποιος πετυχαίνει με πολύ έκδηλο τρόπο ?ναμφισβήτητα?να δείξει σε πολλές και διαφορετικές περιπτώσεις τη μεγαλοφυΐα του. Ο φθόνος της κριτικής θα συμφωνήσει με την κοινή γνώμη, αρνούμενος σ’αυτόν ότι είναι κάτι περισσότερο από ταλέντο. Έτσι, ο ποιητής που έχει γράψει ένα σπουδαίο (και εννοώ μ’αυτό ένα εντυπωσιακό) ποίημα, θα πρέπει να είναι επιφυλακτικός, ώστε να μη διακριθεί σε οποιονδήποτε άλλο χώρο των Γραμμάτων. Ειδικότερα ?στω ότι δεν κάνει καμιά προσπάθεια στον τομέα των Επιστημών?κτός κι αν αυτό γίνει ανώνυμα ή με την προοπτική να περιμένει υπομονετικά την κρίση των επερχόμενων γενεών. Γιατί οι καθολικές ή και οι πολύπλευρες μεγαλοφυΐες γίνονται σπάνια ή ουδέποτε γνωστές, και επομένως, σκέφτεται ο κόσμος, καμιά τέτοια δεν μπορεί να υπάρξει. Αυτού του είδους το «επομένως» είναι για τον κόσμο αναμφισβήτητο. Αλλά ποια είναι η αλήθεια, όπως αυτή μας διδάσκεται από την ανάλυση της νοητικής δύναμης του ανθρώπου; Απλώς, ότι η υπέρτατη μεγαλοφυΐα, ότι η μεγαλοφυΐα που όλοι oι άνθρωποι την αναγνωρίζουν αμέσως ως τέτοια και που επιδρά πάνω στα άτομα όσο και πάνω στη μάζα, με ένα είδος ακατανόητου αλλά κι ακατανίκητου και ποτέ αντικρούσιμου μαγνητισμού, ότι αυτήη μεγαλοφυΐα που προδίδει τον εαυτό της στην πιο απλή χειρονομία, ή ακόμα και με την απουσία όλων αυτών, η μεγαλοφυΐα αυτή που μιλάει χωρίς να έχει φωνή και λάμπει μέσα από τα μισάνοιχτα μάτια, δεν είναι τίποτα περισσότερο από το αποτέλεσμα μιας γενικά πλατιάς νοητικής δύναμης που υπάρχει σε κατάσταση απόλυτης αναλογίας έτσι, ώστε καμιά ικανότητα να μην έχει αδικαιολόγητη υπεροχή. Εκείνη η επίπλαστη «μεγαλοφυΐα» ? «μεγαλοφυΐα» σύμφωνα με την κοινή λογική?που δεν είναι τίποτ' άλλο εκτός από την εκδήλωση της αφύσικης υπεροχής κάποιου προτερήματος απέναντι σ' όλα τ' άλλα, και, φυσικά, σε βάρος και ζημία όλων των άλλων ?ίναι ένα αποτέλεσμα ασθένειας της νόησης ή, μάλλον, οργανικής δυσμορφίας του μυαλού: αυτό είναι και τίποτε περισσότερο. Μια τέτοια«μεγαλοφυΐα» όχι μόνο θ' αποτύχει, αν λοξοδρομήσει από το μονοπάτι που της υποδεικνύει η επικρατούσα απ' όλες τις άλλες ικανότητά της, αλλά, ακόμα κι αν ακολουθήσει αυτό το μονοπάτι ?ταν παράγει εκείνα τα έργα, όπου, βέβαια, είναι περισσότερο υπολογισμένο ότι θα πετύχει, θα δώσει αλάνθαστες ενδείξεις σαθρότητας, αναφορικά με τη γενικώς εννοούμενη διάνοια. Επομένως προκύπτει, πραγματικά, η ορθή σκέψη ότι
Η μεγαλοφυΐα συνδέεται στενά με την τρέλα.
Και λέω «ορθή σκέψη» γιατί με τη «μεγαλοφυΐα», στην περίπτωση αυτή, ο ποιητής έχει κατά νου ακριβώς την ψευτο-μεγαλοφυΐα, στην οποία αναφέρομαι. Η αληθινή μεγαλοφυΐα, από την άλλη μεριά, είναι απαραίτητα αν όχι καθολική στις εκδηλώσεις της, τουλάχιστον ικανή για καθολικότητα˙ και αν, επιδιώκοντας τα πάντα, πετυχαίνει σε κάποιο καλύτερα, απ' ό,τι σε κάποιο άλλο, αυτό συμβαίνει, κυρίως, εξαιτίας μιας ορισμένης κλίσης μέσω της οποίας το Γούστο οδηγεί πιο κερδοφόρα τη μεγαλοφυΐα προς μια κατεύθυνση παρά προς μια άλλη. Με τον ίδιο ζήλο θα μπορούσε να πετύχει εξίσου σε καθετί.
Συνοψίζοντας τα συμπεράσματά μας, σχετικά μ' αυτό το πολύ απλό, αλλά πολύ ενοχλητικό ερώτημα:
Αυτό που ο κόσμος ονομάζει «μεγαλοφυΐα» είναι η κατάσταση της αδυναμίας της νόησης, που παράγεται από την άτοπη υπεροχή κάποιου από τα προτερήματα. Τα έργα τέτοιων μεγαλοφυϊών ουδέποτε έχουν αξία και, ειδικότερα, προδίδουν πάντοτε τη γενική διανοητική παράνοια.
Η αναλογία των ικανοτήτων της νόησης, στην περίπτωση όπου η γενική δύναμη του μυαλού δεν είναι υπέρμετρη, δίνει το αποτέλεσμα εκείνο που το χαρακτηρίζουμε ως ταλέντο: και το ταλέντο είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο, πριν απ' όλα, στο βαθμό που η γενική δύναμη του μυαλού είναι μεγαλύτερη ή μικρότερη, και, κατά δεύτερο λόγο, στο μέτρο που η αναλογία των ικανοτήτων είναι περισσότερο ή λιγότερο απόλυτη.
Η αναλογία των ικανοτήτων, στην περίπτωση όπου η δύναμη της νόησης είναι κατά πολύ υπέρμετρη, δίνει το αποτέλεσμα εκείνο που είναι η αληθινή μεγαλοφυΐα (αλλά η οποία, λόγω της αναλογίας και της φαινομενικής απλότητας των έργων της, σπάνια αναγνωρίζεται ως τέτοια) και ημεγαλοφυΐα είναι μεγαλύτερη ή μικρότερη, πρώτ' απ' όλα, στο βαθμό που η γενική δύναμη της νόησης είναι, περισσότερο ή λιγότερο, υπέρμετρα μεγάλη, και, κατά δεύτερο λόγο, στο βαθμό που η αναλογία των ικανοτήτων είναι, περισσότερο ή λιγότερο, απόλυτη.
Εδώ μπορεί να προκύψει μια αντίρρηση, ότι: το πλεόνασμα νοητικής δύναμης, αν και συμμετρικό, δεν φαίνεται να ικανοποιεί τη γνώμη μας για τη μεγαλοφυΐα, εκτός κι αν έχουμε επιπλέον ευαισθησία, πάθος και ενεργητικότητα. Η απάντηση είναι ότι: η «απόλυτη αναλογία», για την οποία μιλήσαμε, όταν εφαρμοστεί στην υπέρμετρη νοητική δύναμη, δίνει, ως αποτέλεσμα, την εκτίμηση που νιώθουμε για το Ωραίο και τη φρίκη για το Παραμορφωμένο, κάτι που ονομάζουμε ευαισθησία, μ' αυτή την έντονη ζωτικότητα, που συνεπάγεται, όταν μιλούμε για «Ενεργητικότητα» ή «Πάθος».
III. Μουσική και Ποίηση
Η μεγάλη ποικιλία των μελοδικών εκφράσεων που παράγεται από τα πλήκτρα ενός πιάνου, θα μπορούσε να γίνει, σε κατάλληλα χέρια, η βάση για ένα υπέροχο παραμύθι. Ας πιέσει ο ποιητής τα δάχτυλά του σταθερά πάνω σε κάθε πλήκτρο, ας τα κρατήσει εκεί κι ας φανταστεί, σε κάθε σειρά παρατεταμένων μουσικών κυματισμών, την ιστορία χαράς ή θλίψης, που αναφέρεται σε ένα καλό ή διαβολικό πνεύμα που είναι κλεισμένο εκεί μέσα. Υπάρχουν μερικές νότες οι οποίες σχεδόν αφηγούνται, με το δικό τους τρόπο, αληθινές και ευκολονόητες ιστορίες.
\"I hear and I forget. I see and I remember. I do and I understand.\"
--Confucius[img][img]http://img0.pksp.jp/saku-miyu/img/030/02/49/src/00000061.gif[/img] [/img]
IV. Για την ενόραση
Υπάρχουν λίγοι σκεπτόμενοι που δεν θα εκπλαγούν όταν διαπιστώσουν, ανασκοπώντας τον κόσμο της σκέψης, πόσο πολύ συχνά oι πρώτες ή διαισθητικές εντυπώσεις είναι και οι αληθινές. Ένα ποίημα, για παράδειγμα, μας συναρπάζει στην παιδική μας ηλικία. Στην εφηβεία διακρίνουμε ότι είναι γεμάτο ατέλειες. Στα πρώτα χρόνια της ανδρικής ηλικίας το περιφρονούμε και το καταδικάζουμε εντελώς. Και μόνο στην ώριμη ηλικία έχει δώσει τόνο στα συναισθήματά μας, διευρύνοντας τη γνώση και ολοκληρώνοντας τον τρόπο αντίληψής μας, ώστε να ξαναγυρίσουμε στο αρχικό συναίσθημα και τον πρωτογενή θαυμασμό μας, με την πρόσθετη ευχαρίστηση που πάντα εξάγεται από τη γνώση τού πώς ήταν αυτό που κάποτε μας ευχαριστούσε, και γιατί είναι αυτό που ακόμα θαυμάζουμε.
Το ότι η φαντασία δεν έχει θεωρηθεί άδικα ως η υπέρτατη από τις νοητικές ικανότητες, συνάγεται από την έντονη συνείδηση του δημιουργικού ανθρώπου ότι η ικανότητα για την οποία μιλούμε φέρνει την ψυχή του συχνά σ' ένα αστραπιαίο κοίταγμα πραγμάτων θείων και υπερκόσμιων ?ως το ύψιστο άκρο των μεγάλων Μυστικών. Υπάρχουν πραγματικά στιγμές στις οποίες ξεχωρίζει τα ανεπαίσθητα αρώματα και ακούει τις μελωδίες ενός κόσμου πιο ευτυχισμένου. Ένα μέρος από την πιο βαθιά γνώση ?σως κάθε πολύ βαθιά γνώση?ατάγεται από μια εξαιρετικά διεγερμένη φαντασία. Oι μεγάλες διάνοιες μαντεύουν σωστά. Οι νόμοι του Κέπλερ* ήταν ομολογουμένως εικασίες.
V. Μεταξύ αγρύπνιας και ύπνου
Κάποιος Γάλλος ?άλλον ο Μονταίνιος?λέει: «Οι άνθρωποι μιλούν για τη σκέψη, αλλά σ' ό,τι αφορά εμένα δεν σκέφτομαι ποτέ, εκτός από την περίπτωση που κάθομαι να γράψω». Είναι αυτό το δεν σκεφτόμαστε ποτέ, εκτός από την περίπτωση που καθόμαστε να γράψουμε, που είναι η αίτια τόσων συνθέσεων χωρίς ενδιαφέρον. Ίσως όμως να υπάρχει κάτι πιο περίπλοκο στην παρατήρηση του Γάλλου, απ' ό,τι διαβάζει το μάτι. Είναι βέβαιο πως απλώς και μόνον η πράξη της σύνταξης ενός κειμένου, συντείνει, σε μεγάλο βαθμό, στη λογικοποίηση της σκέψης. Κάθε φορά που, λόγω της ασάφειάς της, είμαι δυσαρεστημένος με μια σκέψη του μυαλού /καταφεύγω αμέσως στην πένα, σκοπεύοντας να πετύχω με τη βοήθειά της την αναγκαία μορφή, τη συνέπεια και την ακρίβεια της σκέψης.
Πόσο πολύ συχνά ακούμε να παρατηρούν ότι αυτές κι αυτές οι σκέψεις είναι πέρα από την επικράτεια των λέξεων ! Δεν πιστεύω πως κάθε σκέψη, που αξίζει να λέγεται έτσι, είναι απρόσιτη από τη γλώσσα. Μάλλον υποθέτω ότι όπου είναι αποδεδειγμένη η δυσκολία στην έκφραση,
?Ο Πόε αναφέρεται στον Γερμανό αστρονόμο Γ. Κέπλερ (1571-1630). (Σ.τ.Μ.).
υπάρχει, στη νόηση που δοκιμάζει κάτι τέτοιο, μια απουσία μεθόδου ή περίσκεψης. Σ' ό,τι αφορά εμένα, ουδέποτε είχα μια ιδέα που δεν μπορούσα να την αποδώσω με λέξεις, με ακόμη μεγαλύτερη σαφήνεια απ' ό,τι τη συνέλαβα: καθώς παρατήρησα προηγουμένως, η σκέψη λο-γικοποιείται μέσω της προσπάθειας να εκφραστεί γραπτώς.
Υπάρχει, εντούτοις, μια κατηγορία φαντασιώσεων εξαιρετικής ευαισθησίας, που δεν είναι σκέψεις και προς τις οποίες ως τώρα είδα πως είναι απολύτως αδύνατο να προσαρμόσω τη γλώσσα. Χρησιμοποιώ τη λέξη φαντασίωση τυχαία και μόνον επειδή πρέπει να χρησιμοποιήσω κάποια λέξη. Όμως η ιδέα που κοινώς συνδέεται με τον όρο δεν είναι ούτε στο ελάχιστο εφαρμόσιμη σ’ αυτή τη φευγαλέα έννοια για την οποία μιλούμε. Μου φαίνεται περισσότερο ότι αναφέρεται στην ψυχή παρά στη νόηση. Εκδηλώνεται στην ψυχή (αλίμονο, πόσο σπάνια!), μόνο στις περιόδους της πιο έντονης ηρεμίας ?ταν η σωματική και η διανοητική υγεία είναι σε τέλεια κατάσταση?και σ' εκείνες τις μοναδικές στιγμές όπου τα όρια του εν εγρηγόρσει κόσμου αναμιγνύονται μ’εκείνα του κόσμου των ονείρων. Αντιλαμβάνομαι αυτές τις «φαντασιώσεις» μόνο όταν είμαι έτοιμος να κοιμηθώ, με την επίγνωση ότι βρίσκομαι μεταξύ ύπνου και ξύπνου. Ικανοποιήθηκα όταν κατάλαβα ότι αυτή η κατάσταση υπάρχει, αλλά για μια ανεπαίσθητη χρονική στιγμή ?ου, ωστόσο, είναι γεμάτη από αυτές τις «φευγαλέες σκιές»˙ και για μια απόλυτη σκέψη απαιτείται εδώ χρονική διάρκεια.
Οι«φαντασιώσεις» αυτές περικλείουν μια απολαυστική έκσταση που είναι τόσο πέρα από την πιο απολαυστική έκσταση του κόσμου της αγρύπνιας ή των ονείρων, όσο ο Ουρανός της θεολογίας του Νόρτον* είναι πέρα από την Κόλασή της. Ατενίζω τα οράματα, ακόμα κι όταν παρουσιάζονται, μ’ένα δέος, που ως ένα βαθμό μετριάζει ή ηρεμεί την έκσταση?τα ατενίζω λοιπόν με μια πεποίθηση (που μοιάζει να είναι μέρος της ίδιας της έκστασης), ότι αυτή η έκσταση, αυτή καθαυτή έχει ένα χαρακτήρα θείο σε σχέση με την Ανθρώπινη Φύση ?ίναι ένα αστραπιαίο κοίταγμα τού πέρα από το πνεύμα κόσμου. Και φτάνω σ' αυτό το συμπέρασμα ?ν αυτός ο όρος είναι καθόλου εφαρμόσιμος στη στιγμιαία ενόραση?με την αντίληψη ότι η τέρψη που βιώθηκε έχει ως στοιχείο της μόνο την απολυτότητα του καινοφανούς. Λέω «απολυτότητα», διότι σ’αυτές τις φαντασιώσεις ?πιτρέψτε μου να τις ορίσω τώρα ως ψυχικές εντυπώσεις?δεν υπάρχει πραγματικά τίποτε που, έστω και κατά προσέγγιση, να θυμίζει τις εντυπώσεις που συνήθως αποκτούμε. Είναι σαν οι πέντε αισθήσεις να έχουν αντικατασταθεί από πέντε μυριάδες άλλες, ξένες ως προς τον θνητό άνθρωπο.
Τώρα, είναι τόσο ολοκληρωτική η πίστη μου για τη δύναμη των λέξεων, ώστε κατά καιρούς πιστεύω πως είναι δυνατό να κάνω χειροπιαστή ακόμα και την εξαφάνιση των φαντασιώσεων, έτσι όπως επιχείρησα να τις περιγράψω. Σε πειράματα προς αυτό το σκοπό, έχω φτάσει ακόμα κι ως το σημείο, πρώτ' απ' όλα, να ελέγχω (όταν η σωματική
* Ο Πόε αναφέρεται μάλλον στον Τόμας Νόρτον (1532-1584), Άγγλο δραματουργό που έγραψε την πρώτη Αγγλική τραγωδία (Σ.τ.Μ.).
και διανοητική υγεία είναι σε καλή κατάσταση), την ύπαρξη αυτής της κατάστασης: με άλλα λόγια, μπορώ τώρα (εκτός και αν είμαι άρρωστος), να είμαι βέβαιος ότι η κατάσταση θα προκύψει, αν το θελήσω τόσο πολύ, στο χρονικό σημείο που ήδη περιέγραψα. Για τον ερχομό αυτής της κατάστασης ποτέ δεν μπορούσα, ως πρόσφατα ακόμα, να είμαι βέβαιος, ακόμα και κάτω από τις ευνοϊκότερες συνθήκες. Θέλω να πω, κυρίως, ότι τώρα μπορώ να είμαι βέβαιος, όταν όλες οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, για τον ερχομό αυτής της κατάστασης, και να νιώθω ακόμα πως έχω τη δύναμη να την προκαλώ ή να την επιβάλω: οι ευνοϊκές συνθήκες, πάντως, δεν είναι οι λιγότερο σπάνιες ?λλιώς θα είχα ήδη εξαναγκάσει τον Ουρανόνα έρθει στη Γη.
Κατά δεύτερο λόγο, προχώρησα τόσο πολύ ώστε να μπορώ να εμποδίσω την παρέκκλιση από το σημείο για το οποίο μίλησα ?ο σημείο όπου συγχέονται η αγρύπνια με τον ύπνο και να εμποδίζω κατά τη θέλησή μου το πέρασμα από αυτό το μεταίχμιο στην κυριαρχία του ύπνου. Όχι ότι μπορώ να δώσω διάρκεια στην κατάσταση αυτή, όχι όχι ότι μπορώ να κάνω το χρονικό αυτό σημείο κάτι περισσότερο από χρονικό σημείο, αλλά ότι μπορώ να μετακινηθώ από το σημείο αυτό προς την εγρήγορση κι έτσι να μεταφέρω αυτό το ίδιο το σημείο στη σφαίρα της Μνήμης, μεταβιβάζοντας τις εντυπώσεις του ή, πιο σωστά, τις ενθυμήσεις του, σε μια κατάσταση όπου (μολονότι ακόμα για μια πολύ σύντομη χρονική περίοδο), μπορώ να τις παρατηρώ μ’ένα εξεταστικό και αναλυτικό μάτι.
Γι' αυτούς τους λόγους, δηλαδή επειδή στάθηκα ικανός να καταφέρω μόνο τόσα, δεν παύω να ελπίζω ολότελα ότι θα ενσωματώσω σε λέξεις, τουλάχιστον, αρκετές από τις φαντασιώσεις που όπως είπα μεταφέρω, σε ορισμένες κατηγορίες νόησης, τη σκιώδη σύλληψη του χαρακτήρα τους.
Λέγοντάς τα αυτά δεν θα πρέπει να σας κάνω να υποθέσετε ότι οι φαντασιώσεις ή οι ψυχικές εντυπώσεις, στις οποίες αναφέρομαι, είναι περιορισμένες στο ατομικό μου είναι. Δεν είναι, με μια λέξη, κοινές σ' όλους τους ανθρώπους, γιατί, στο σημείο αυτό, είναι μάλλον αδύνατο ότι θα μπορούσα να διαμορφώσω μια σταθερή γνώμη· τίποτα όμως δεν μπορεί να είναι περισσότερο βέβαιο από το ότι και μια επί μέρους ακόμα καταγραφή των εντυπώσεων θα τρόμαζε την κοινή λογική των ανθρώπων, λόγω της υπεροχής του καινοφανούς του υλικού που χρησιμοποιήθηκε και λόγω των παρεπόμενων προτάσεων. Συνοπτικά, αν ποτέ μου γράψω κάτι πάνω σ’αυτό το θέμα, ο κόσμος θα αναγκαστεί να αναγνωρίσει ότι, τουλάχιστον, έχω κάνει κάτι το πρωτότυπο
Υπάρχουν λίγοι σκεπτόμενοι που δεν θα εκπλαγούν όταν διαπιστώσουν, ανασκοπώντας τον κόσμο της σκέψης, πόσο πολύ συχνά oι πρώτες ή διαισθητικές εντυπώσεις είναι και οι αληθινές. Ένα ποίημα, για παράδειγμα, μας συναρπάζει στην παιδική μας ηλικία. Στην εφηβεία διακρίνουμε ότι είναι γεμάτο ατέλειες. Στα πρώτα χρόνια της ανδρικής ηλικίας το περιφρονούμε και το καταδικάζουμε εντελώς. Και μόνο στην ώριμη ηλικία έχει δώσει τόνο στα συναισθήματά μας, διευρύνοντας τη γνώση και ολοκληρώνοντας τον τρόπο αντίληψής μας, ώστε να ξαναγυρίσουμε στο αρχικό συναίσθημα και τον πρωτογενή θαυμασμό μας, με την πρόσθετη ευχαρίστηση που πάντα εξάγεται από τη γνώση τού πώς ήταν αυτό που κάποτε μας ευχαριστούσε, και γιατί είναι αυτό που ακόμα θαυμάζουμε.
Το ότι η φαντασία δεν έχει θεωρηθεί άδικα ως η υπέρτατη από τις νοητικές ικανότητες, συνάγεται από την έντονη συνείδηση του δημιουργικού ανθρώπου ότι η ικανότητα για την οποία μιλούμε φέρνει την ψυχή του συχνά σ' ένα αστραπιαίο κοίταγμα πραγμάτων θείων και υπερκόσμιων ?ως το ύψιστο άκρο των μεγάλων Μυστικών. Υπάρχουν πραγματικά στιγμές στις οποίες ξεχωρίζει τα ανεπαίσθητα αρώματα και ακούει τις μελωδίες ενός κόσμου πιο ευτυχισμένου. Ένα μέρος από την πιο βαθιά γνώση ?σως κάθε πολύ βαθιά γνώση?ατάγεται από μια εξαιρετικά διεγερμένη φαντασία. Oι μεγάλες διάνοιες μαντεύουν σωστά. Οι νόμοι του Κέπλερ* ήταν ομολογουμένως εικασίες.
V. Μεταξύ αγρύπνιας και ύπνου
Κάποιος Γάλλος ?άλλον ο Μονταίνιος?λέει: «Οι άνθρωποι μιλούν για τη σκέψη, αλλά σ' ό,τι αφορά εμένα δεν σκέφτομαι ποτέ, εκτός από την περίπτωση που κάθομαι να γράψω». Είναι αυτό το δεν σκεφτόμαστε ποτέ, εκτός από την περίπτωση που καθόμαστε να γράψουμε, που είναι η αίτια τόσων συνθέσεων χωρίς ενδιαφέρον. Ίσως όμως να υπάρχει κάτι πιο περίπλοκο στην παρατήρηση του Γάλλου, απ' ό,τι διαβάζει το μάτι. Είναι βέβαιο πως απλώς και μόνον η πράξη της σύνταξης ενός κειμένου, συντείνει, σε μεγάλο βαθμό, στη λογικοποίηση της σκέψης. Κάθε φορά που, λόγω της ασάφειάς της, είμαι δυσαρεστημένος με μια σκέψη του μυαλού /καταφεύγω αμέσως στην πένα, σκοπεύοντας να πετύχω με τη βοήθειά της την αναγκαία μορφή, τη συνέπεια και την ακρίβεια της σκέψης.
Πόσο πολύ συχνά ακούμε να παρατηρούν ότι αυτές κι αυτές οι σκέψεις είναι πέρα από την επικράτεια των λέξεων ! Δεν πιστεύω πως κάθε σκέψη, που αξίζει να λέγεται έτσι, είναι απρόσιτη από τη γλώσσα. Μάλλον υποθέτω ότι όπου είναι αποδεδειγμένη η δυσκολία στην έκφραση,
?Ο Πόε αναφέρεται στον Γερμανό αστρονόμο Γ. Κέπλερ (1571-1630). (Σ.τ.Μ.).
υπάρχει, στη νόηση που δοκιμάζει κάτι τέτοιο, μια απουσία μεθόδου ή περίσκεψης. Σ' ό,τι αφορά εμένα, ουδέποτε είχα μια ιδέα που δεν μπορούσα να την αποδώσω με λέξεις, με ακόμη μεγαλύτερη σαφήνεια απ' ό,τι τη συνέλαβα: καθώς παρατήρησα προηγουμένως, η σκέψη λο-γικοποιείται μέσω της προσπάθειας να εκφραστεί γραπτώς.
Υπάρχει, εντούτοις, μια κατηγορία φαντασιώσεων εξαιρετικής ευαισθησίας, που δεν είναι σκέψεις και προς τις οποίες ως τώρα είδα πως είναι απολύτως αδύνατο να προσαρμόσω τη γλώσσα. Χρησιμοποιώ τη λέξη φαντασίωση τυχαία και μόνον επειδή πρέπει να χρησιμοποιήσω κάποια λέξη. Όμως η ιδέα που κοινώς συνδέεται με τον όρο δεν είναι ούτε στο ελάχιστο εφαρμόσιμη σ’ αυτή τη φευγαλέα έννοια για την οποία μιλούμε. Μου φαίνεται περισσότερο ότι αναφέρεται στην ψυχή παρά στη νόηση. Εκδηλώνεται στην ψυχή (αλίμονο, πόσο σπάνια!), μόνο στις περιόδους της πιο έντονης ηρεμίας ?ταν η σωματική και η διανοητική υγεία είναι σε τέλεια κατάσταση?και σ' εκείνες τις μοναδικές στιγμές όπου τα όρια του εν εγρηγόρσει κόσμου αναμιγνύονται μ’εκείνα του κόσμου των ονείρων. Αντιλαμβάνομαι αυτές τις «φαντασιώσεις» μόνο όταν είμαι έτοιμος να κοιμηθώ, με την επίγνωση ότι βρίσκομαι μεταξύ ύπνου και ξύπνου. Ικανοποιήθηκα όταν κατάλαβα ότι αυτή η κατάσταση υπάρχει, αλλά για μια ανεπαίσθητη χρονική στιγμή ?ου, ωστόσο, είναι γεμάτη από αυτές τις «φευγαλέες σκιές»˙ και για μια απόλυτη σκέψη απαιτείται εδώ χρονική διάρκεια.
Οι«φαντασιώσεις» αυτές περικλείουν μια απολαυστική έκσταση που είναι τόσο πέρα από την πιο απολαυστική έκσταση του κόσμου της αγρύπνιας ή των ονείρων, όσο ο Ουρανός της θεολογίας του Νόρτον* είναι πέρα από την Κόλασή της. Ατενίζω τα οράματα, ακόμα κι όταν παρουσιάζονται, μ’ένα δέος, που ως ένα βαθμό μετριάζει ή ηρεμεί την έκσταση?τα ατενίζω λοιπόν με μια πεποίθηση (που μοιάζει να είναι μέρος της ίδιας της έκστασης), ότι αυτή η έκσταση, αυτή καθαυτή έχει ένα χαρακτήρα θείο σε σχέση με την Ανθρώπινη Φύση ?ίναι ένα αστραπιαίο κοίταγμα τού πέρα από το πνεύμα κόσμου. Και φτάνω σ' αυτό το συμπέρασμα ?ν αυτός ο όρος είναι καθόλου εφαρμόσιμος στη στιγμιαία ενόραση?με την αντίληψη ότι η τέρψη που βιώθηκε έχει ως στοιχείο της μόνο την απολυτότητα του καινοφανούς. Λέω «απολυτότητα», διότι σ’αυτές τις φαντασιώσεις ?πιτρέψτε μου να τις ορίσω τώρα ως ψυχικές εντυπώσεις?δεν υπάρχει πραγματικά τίποτε που, έστω και κατά προσέγγιση, να θυμίζει τις εντυπώσεις που συνήθως αποκτούμε. Είναι σαν οι πέντε αισθήσεις να έχουν αντικατασταθεί από πέντε μυριάδες άλλες, ξένες ως προς τον θνητό άνθρωπο.
Τώρα, είναι τόσο ολοκληρωτική η πίστη μου για τη δύναμη των λέξεων, ώστε κατά καιρούς πιστεύω πως είναι δυνατό να κάνω χειροπιαστή ακόμα και την εξαφάνιση των φαντασιώσεων, έτσι όπως επιχείρησα να τις περιγράψω. Σε πειράματα προς αυτό το σκοπό, έχω φτάσει ακόμα κι ως το σημείο, πρώτ' απ' όλα, να ελέγχω (όταν η σωματική
* Ο Πόε αναφέρεται μάλλον στον Τόμας Νόρτον (1532-1584), Άγγλο δραματουργό που έγραψε την πρώτη Αγγλική τραγωδία (Σ.τ.Μ.).
και διανοητική υγεία είναι σε καλή κατάσταση), την ύπαρξη αυτής της κατάστασης: με άλλα λόγια, μπορώ τώρα (εκτός και αν είμαι άρρωστος), να είμαι βέβαιος ότι η κατάσταση θα προκύψει, αν το θελήσω τόσο πολύ, στο χρονικό σημείο που ήδη περιέγραψα. Για τον ερχομό αυτής της κατάστασης ποτέ δεν μπορούσα, ως πρόσφατα ακόμα, να είμαι βέβαιος, ακόμα και κάτω από τις ευνοϊκότερες συνθήκες. Θέλω να πω, κυρίως, ότι τώρα μπορώ να είμαι βέβαιος, όταν όλες οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, για τον ερχομό αυτής της κατάστασης, και να νιώθω ακόμα πως έχω τη δύναμη να την προκαλώ ή να την επιβάλω: οι ευνοϊκές συνθήκες, πάντως, δεν είναι οι λιγότερο σπάνιες ?λλιώς θα είχα ήδη εξαναγκάσει τον Ουρανόνα έρθει στη Γη.
Κατά δεύτερο λόγο, προχώρησα τόσο πολύ ώστε να μπορώ να εμποδίσω την παρέκκλιση από το σημείο για το οποίο μίλησα ?ο σημείο όπου συγχέονται η αγρύπνια με τον ύπνο και να εμποδίζω κατά τη θέλησή μου το πέρασμα από αυτό το μεταίχμιο στην κυριαρχία του ύπνου. Όχι ότι μπορώ να δώσω διάρκεια στην κατάσταση αυτή, όχι όχι ότι μπορώ να κάνω το χρονικό αυτό σημείο κάτι περισσότερο από χρονικό σημείο, αλλά ότι μπορώ να μετακινηθώ από το σημείο αυτό προς την εγρήγορση κι έτσι να μεταφέρω αυτό το ίδιο το σημείο στη σφαίρα της Μνήμης, μεταβιβάζοντας τις εντυπώσεις του ή, πιο σωστά, τις ενθυμήσεις του, σε μια κατάσταση όπου (μολονότι ακόμα για μια πολύ σύντομη χρονική περίοδο), μπορώ να τις παρατηρώ μ’ένα εξεταστικό και αναλυτικό μάτι.
Γι' αυτούς τους λόγους, δηλαδή επειδή στάθηκα ικανός να καταφέρω μόνο τόσα, δεν παύω να ελπίζω ολότελα ότι θα ενσωματώσω σε λέξεις, τουλάχιστον, αρκετές από τις φαντασιώσεις που όπως είπα μεταφέρω, σε ορισμένες κατηγορίες νόησης, τη σκιώδη σύλληψη του χαρακτήρα τους.
Λέγοντάς τα αυτά δεν θα πρέπει να σας κάνω να υποθέσετε ότι οι φαντασιώσεις ή οι ψυχικές εντυπώσεις, στις οποίες αναφέρομαι, είναι περιορισμένες στο ατομικό μου είναι. Δεν είναι, με μια λέξη, κοινές σ' όλους τους ανθρώπους, γιατί, στο σημείο αυτό, είναι μάλλον αδύνατο ότι θα μπορούσα να διαμορφώσω μια σταθερή γνώμη· τίποτα όμως δεν μπορεί να είναι περισσότερο βέβαιο από το ότι και μια επί μέρους ακόμα καταγραφή των εντυπώσεων θα τρόμαζε την κοινή λογική των ανθρώπων, λόγω της υπεροχής του καινοφανούς του υλικού που χρησιμοποιήθηκε και λόγω των παρεπόμενων προτάσεων. Συνοπτικά, αν ποτέ μου γράψω κάτι πάνω σ’αυτό το θέμα, ο κόσμος θα αναγκαστεί να αναγνωρίσει ότι, τουλάχιστον, έχω κάνει κάτι το πρωτότυπο
\"I hear and I forget. I see and I remember. I do and I understand.\"
--Confucius[img][img]http://img0.pksp.jp/saku-miyu/img/030/02/49/src/00000061.gif[/img] [/img]
VI. Το ποιητικό συναίσθημα
Το ποιητικό συναίσθημα μπορεί βέβαια να εξελιχτεί με διαφορετικές μορφές ?στη Ζωγραφική, στη Γλυπτική, στην Αρχιτεκτονική, στο Χορό ?εντελώς κατ' εξαίρεση στην Αρχιτεκτονική των κήπων. Το θέμα μου, ωστόσο, σχετίζεται εδώ μόνο με την έκφραση του Ποιητικού Συναισθήματος μέσα από λέξεις. Και επιτρέψτε μου να μιλήσω για το ζήτημα του ρυθμού. Όντας βέβαιος ότι η μουσική, με τους διάφορους τρόπους της: μέτρου, ρυθμού και ομοιοκαταληξίας, παίρνει στην Ποίηση μια τέτοια θέση, ώστε κανείς που είναι λογικός δεν μπορεί να την απορρίψει ?ίναι ένα βοήθημα τόσης ζωτικής σημασίας, ώστε είναι απλώς ανόητος εκείνος που αρνείται τη συνδρομή του, κι έτσι δεν πρόκειται τώρα να καθυστερήσω με σκοπό την υποστήριξη της απόλυτης ανάγκης του: Στη Μουσική, ίσως, είναι που η ψυχή προσεγγίζει περισσότερο τον μεγάλο σκοπό για τον οποίο αγωνίζεται, όταν εμπνέεται από το Ποιητικό Συναίσθημα ?ηλαδή, τη δημιουργία της υπέρτατης Ομορφιάς. Πραγματικά, μπορεί στ’αλήθεια να πετυχαίνεται εδώ, κάπου κάπου, ο υπέρτατος αυτός σκοπός. Συχνά τείνουμε να νιώθουμε, με μια όλο ρίγος απόλαυση, ότι από μια γήινη άρπα ακούγονται νότες που είναι αδύνατο να μην είναι οικείες στους αγγέλους. Κι έτσι ελάχιστη αμφιβολία μπορούμε να έχουμε για το ότι στην ένωση της Ποίησης με τη Μουσική, στην πιο πλατιά της σημασία, θα βρούμε το ευνοϊκότερο έδαφος για την ανάπτυξη της Ποίησης. Οι παλιοί Βάρδοι και οι Γερμανοί Τρουβαδούροι του Μεσαίωνα είχαν πλεονεκτήματα που εμείς δεν τα έχουμε πια ?αι ο Τόμας Μουρ, όταν τραγουδούσε τα τραγούδια του τα τελειοποιούσε σαν ποιήματα με τον πιο νόμιμο τρόπο.
Για να ανακεφαλαιώσουμε λοιπόν: θα καθόριζα, συνοπτικά, την Ποίηση που χρησιμοποιεί λέξεις, ως τη Ρυθμική Δημιουργία της Ομορφιάς. Ο μοναδικός κριτής της είναι το Γούστο. Με τη Νόηση ή με τη Συνείδηση έχει μόνο έμμεσες σχέσεις. Δε σχετίζεται διόλου με το Καθήκον ή με την Αλήθεια παρά μόνο συμπτωματικά.
Πάντως, επεξηγηματικά θα πω μερικά ακόμη. Επιμένω ότι αυτή η ευχαρίστηση, που είναι συνάμα η ανώτατη και η περιεκτικότατη, εξάγεται από την ενατένιση του Ωραίου. Μόνο στην ενατένιση του Ωραίου γίνεται δυνατό να προσεγγίσουμε αυτή την απολαυστική εξύψωση ή έξαρση της ψυχής, που τη θεωρούμε ως Ποιητικό Συναίσθημα, και που τόσο εύκολα διακρίνεται από την Αλήθεια, που είναι η ικανοποίηση του Λόγου, ή από το Πάθος, που είναι η έξαρση της Καρδιάς. Για τούτο, λοιπόν, θεωρώ την Ομορφιά ?ρησιμοποιώντας τη λέξη σαν περιεκτική του ύψιστου (sublime)?ως δικαιοδοσία του Ποιήματος, απλώς γιατί είναι ένας ολοφάνερος κανόνας της Τέχνης ότι τ' αποτελέσματα πρέπει να εξάγονται όσο γίνεται αμεσότερα από τις αιτίες τους ?ια και κανείς ως τώρα δεν υπήρξε τόσο ανόητος, ώστε να αρνηθεί ότι η ειδική αυτή εξύψωση, για την οποία μιλούμε, τελικά πετυχαίνεται πολύ γρήγορα στο ποίημα. Πάντως, αυτό δε σημαίνει ότι οι υποκινήσεις του Πάθους, ή οι εντολές του Καθήκοντος, ή ακόμη τα διδάγματα, της Αλήθειας, δεν μπορούν, και μάλιστα επωφελώς, να εισαχθούν στο ποίημα˙ γιατί μπορούν, περιστασιακά, να βοηθήσουν με διάφορους τρόπους τους γενικούς στόχους του έργου. Ο αληθινός όμως καλλιτέχνης θα επιδιώξει πάντα να τα εναρμονίσει, υποτάσσοντάς τα στην Ομορφιά αυτή, που είναι και η ατμόσφαιρα και η αληθινή ουσία του ποιήματος.
Το ποιητικό συναίσθημα μπορεί βέβαια να εξελιχτεί με διαφορετικές μορφές ?στη Ζωγραφική, στη Γλυπτική, στην Αρχιτεκτονική, στο Χορό ?εντελώς κατ' εξαίρεση στην Αρχιτεκτονική των κήπων. Το θέμα μου, ωστόσο, σχετίζεται εδώ μόνο με την έκφραση του Ποιητικού Συναισθήματος μέσα από λέξεις. Και επιτρέψτε μου να μιλήσω για το ζήτημα του ρυθμού. Όντας βέβαιος ότι η μουσική, με τους διάφορους τρόπους της: μέτρου, ρυθμού και ομοιοκαταληξίας, παίρνει στην Ποίηση μια τέτοια θέση, ώστε κανείς που είναι λογικός δεν μπορεί να την απορρίψει ?ίναι ένα βοήθημα τόσης ζωτικής σημασίας, ώστε είναι απλώς ανόητος εκείνος που αρνείται τη συνδρομή του, κι έτσι δεν πρόκειται τώρα να καθυστερήσω με σκοπό την υποστήριξη της απόλυτης ανάγκης του: Στη Μουσική, ίσως, είναι που η ψυχή προσεγγίζει περισσότερο τον μεγάλο σκοπό για τον οποίο αγωνίζεται, όταν εμπνέεται από το Ποιητικό Συναίσθημα ?ηλαδή, τη δημιουργία της υπέρτατης Ομορφιάς. Πραγματικά, μπορεί στ’αλήθεια να πετυχαίνεται εδώ, κάπου κάπου, ο υπέρτατος αυτός σκοπός. Συχνά τείνουμε να νιώθουμε, με μια όλο ρίγος απόλαυση, ότι από μια γήινη άρπα ακούγονται νότες που είναι αδύνατο να μην είναι οικείες στους αγγέλους. Κι έτσι ελάχιστη αμφιβολία μπορούμε να έχουμε για το ότι στην ένωση της Ποίησης με τη Μουσική, στην πιο πλατιά της σημασία, θα βρούμε το ευνοϊκότερο έδαφος για την ανάπτυξη της Ποίησης. Οι παλιοί Βάρδοι και οι Γερμανοί Τρουβαδούροι του Μεσαίωνα είχαν πλεονεκτήματα που εμείς δεν τα έχουμε πια ?αι ο Τόμας Μουρ, όταν τραγουδούσε τα τραγούδια του τα τελειοποιούσε σαν ποιήματα με τον πιο νόμιμο τρόπο.
Για να ανακεφαλαιώσουμε λοιπόν: θα καθόριζα, συνοπτικά, την Ποίηση που χρησιμοποιεί λέξεις, ως τη Ρυθμική Δημιουργία της Ομορφιάς. Ο μοναδικός κριτής της είναι το Γούστο. Με τη Νόηση ή με τη Συνείδηση έχει μόνο έμμεσες σχέσεις. Δε σχετίζεται διόλου με το Καθήκον ή με την Αλήθεια παρά μόνο συμπτωματικά.
Πάντως, επεξηγηματικά θα πω μερικά ακόμη. Επιμένω ότι αυτή η ευχαρίστηση, που είναι συνάμα η ανώτατη και η περιεκτικότατη, εξάγεται από την ενατένιση του Ωραίου. Μόνο στην ενατένιση του Ωραίου γίνεται δυνατό να προσεγγίσουμε αυτή την απολαυστική εξύψωση ή έξαρση της ψυχής, που τη θεωρούμε ως Ποιητικό Συναίσθημα, και που τόσο εύκολα διακρίνεται από την Αλήθεια, που είναι η ικανοποίηση του Λόγου, ή από το Πάθος, που είναι η έξαρση της Καρδιάς. Για τούτο, λοιπόν, θεωρώ την Ομορφιά ?ρησιμοποιώντας τη λέξη σαν περιεκτική του ύψιστου (sublime)?ως δικαιοδοσία του Ποιήματος, απλώς γιατί είναι ένας ολοφάνερος κανόνας της Τέχνης ότι τ' αποτελέσματα πρέπει να εξάγονται όσο γίνεται αμεσότερα από τις αιτίες τους ?ια και κανείς ως τώρα δεν υπήρξε τόσο ανόητος, ώστε να αρνηθεί ότι η ειδική αυτή εξύψωση, για την οποία μιλούμε, τελικά πετυχαίνεται πολύ γρήγορα στο ποίημα. Πάντως, αυτό δε σημαίνει ότι οι υποκινήσεις του Πάθους, ή οι εντολές του Καθήκοντος, ή ακόμη τα διδάγματα, της Αλήθειας, δεν μπορούν, και μάλιστα επωφελώς, να εισαχθούν στο ποίημα˙ γιατί μπορούν, περιστασιακά, να βοηθήσουν με διάφορους τρόπους τους γενικούς στόχους του έργου. Ο αληθινός όμως καλλιτέχνης θα επιδιώξει πάντα να τα εναρμονίσει, υποτάσσοντάς τα στην Ομορφιά αυτή, που είναι και η ατμόσφαιρα και η αληθινή ουσία του ποιήματος.
\"I hear and I forget. I see and I remember. I do and I understand.\"
--Confucius[img][img]http://img0.pksp.jp/saku-miyu/img/030/02/49/src/00000061.gif[/img] [/img]
lorenzo έγραψε:
Tο κυρίαρχο σκουλήκι
Κοιτάξτε! Μια πανηγυρική παράσταση είναι,
Σε αυτά τα τελευταία έρημα χρόνια.
Ένα πλήθος αγγέλων φτερωτό, στολισμένο
Με πέπλα, και στα δάκρυα βουτημένο,
Κάθεται σ’ ένα θέατρο για να δει
Ένα δράμα από ελπίδες και φόβους καμωμένο,
Ενώ η ορχήστρα στενάζει κάθε τόσο
Τη μουσική των κόσμων.
Μίμοι, στο σχήμα του Υψίστου ντυμένοι,
Σιγομιλάν και σιγομουρμουρίζουν,
Και δώθε κείθε ξεπετάγονται,
Νευρόσπαστα σωστά, που πηγαινόρχονται
Στις διαταγές τεράστιων άμορφων στοιχείων,
Που αλλάζουνε τα σκηνικά μηρός πίσω,
Σαλεύοντας με όρνιου φτερά
Την αόρατη ένα γύρω δυστυχία.
Το ποικιλόμορφο αυτό δράμα, σίγουρα
Δεν θα βολέψει να λησμονηθεί,
Μ’ αυτό το φάντασμα που αιώνια κυνηγιέται
Από ‘να πλήθος, όπου δε βολεί να το τσακώσει
Μέσ’ έναν κύκλο, όπου αιώνια στρέφοντας
Ματαγυρνά στην ίδια θέση πάντα,
Κι όπου περίσσια τρέλα και πιότερη αμαρτία
Και φρίκη της πλοκής του, είν’ η ψυχή.
Μα ιδέστε, μέσ’ στη χλαλοή των μίμων
Μια χαμόσυρτη μορφή που εισβάλει,
Ένα πράμα αιματοκόκκινο, που νηματόστριφο
Προβάλλει από τα ερημοσκότεινα βάθη της σκηνής.
Σα νήμα γυροστρέφει, γυροστρέφει,
Και σ’ αγωνία θνητών οι μίμοι γίνονται βορά του,
Και κλαίνε λυγμικά τα σεραφείμ,
Θωρώντας τις μασέλες του ερπετού,
Από αίμα ανθρώπινο να ξεχειλάνε.
Κι έσβησαν, έσβησαν με μιας όλα τα φώτα,
Κι εμπρός απ’ όλες τις τρεμουλιαστές μορφές
Η αυλαία νεκροσάβανο
Πέφτει με τη μανία μιας καταιγίδας,
Ενώ οι άγγελοι χλωμοί κι αποσβησμένοι
Σηκώνονται, ρίχνουνε τα πέπλα και βεβαιώνουνε
Πως το έργο αυτό ειν’ η τραγωδία που λέγεται “Άνθρωπος”
Κι ο ήρωάς του είναι το Κυρίαρχο Σκουλήκι.
Edgar Allan Poe
Αυτό είναι και το αγαπημένο μου...
Παρα πολυ ωραια!!!!
Ευχαριστουμε φιλε lorenzo και ας ξεκινησουμε σιγα σιγα να αναλυουμε το τι μας προσφερει το καθε τι.Ξεκινωντας απο την πρωτη δημοσιευση σου αναγνωριζουμε το ποιημα το κυριαρχο σκουλικι που το εχω συναντησει και ως το σκουλικι νικητης.
Ειναι ενα ποιημα του Ποε που μιλαει γιατι?Θα ηθελα πολυ να ακουσω τις γνωμες σας σχετικα με το ποιημα αυτο και αν υπαρχει καποιος που εχει δυνατοτητα αναλυσης ταξινομησης και γενικοτερα μπορει να το διαλυσει και να μας το ανακατασκευασει εξηγοντας το θα ηταν καταπληκτικο.
Εγω δυστυχως δεν εχω τετοια γνωση οποτε μπορω απλα να πω τα συναισθηματα που μου προκαλει.
Τα συναισθηματα μου διασπαρτα και ατακτα...
Απλα θα καταγραψω σκεψεις...
ολα ειναι ενα...ενα μοναδικο και φαυλο πανηγυρι ζωης...
λυμφατικα ζουφια ονειρα παντου..ολα ειναι ασκοπα...
τιποτα δεν εχει καταληξη..γενιομαστε με μοναδικο μας σκοπο να πεθανουμε...ολα ειναι μηδεν..τουτη η γη που την πατουμε ολοι μεσα θε να μπουμε...τιποτα...ενα δραμα...πολυ μελαγχολια...πολυ απογοητευση..πολυ μοναξια...ενας λαβυρυνθος της απογνωσης...ενα=μηδεν
Δυσκολες στιγμες θα πρεπει να ηταν για ενα μοναχικο ποιητη...
They tell you black is really white
The moon is just the sun at night
And when you walk in golden halls
You get to keep the gold that falls
Its Heaven and Hell
Fool,fool!You've got to bleed for the danger
Fool,fool
Look for the answer
Fool fool!
The moon is just the sun at night
And when you walk in golden halls
You get to keep the gold that falls
Its Heaven and Hell
Fool,fool!You've got to bleed for the danger
Fool,fool
Look for the answer
Fool fool!
lorenzo έγραψε:
EdgarAllanPoe, ''Στη Μαρία Λουίζα'', στον τόμο: Μήτσος Παπανικολάου, Μεταφράσεις, Αθήνα, εκδ. Πρόσπερος, 21987, σ. 68.
ΣΤΗ ΜΑΡΙΑ ΛΟΥΙΖΑ
Απ' όλους εκείνους που χαιρετούν την παρουσία σου
σαν την αυγή,
απ' όλους εκείνους για τους οποίους η απουσία σου
είναι η νύχτα
- το τέλειο σβήσιμο απ' τον ψηλό ουρανό του ιερού ήλιου -
απ' όλους εκείνους
που κλαίγοντας σε μακαρίζουν,
απ' όλους εκείνους που,
πεσμένοι στο καταραμένο κρεβάτι της απελπισίας
για να πεθάνουν σηκώθηκαν άξαφνα
καθώς άκουσαν να ψιθυρίζεις γλυκά αυτά τα λόγια:
''Γενηθήτω φως...'', να ψιθυρίζεις γλυκά αυτά τα λόγια
που τα συμπλήρωνε το σεραφικό βλέμμα των ματιών σου,
απ' όλους εκείνους που σου οφείλουν το παν,
που η ευγνωμοσύνη τους είναι τόσο κοντά στη λατρεία,
ω, θυμήσου τον πιο πιστό,
τον πιο θερμό λάτρη σου,
και σκέψου πως αυτοί οι αδύναμοι στίχοι
είναι γραμμένοι απ' αυτόν που,
χαράζοντάς τους, σκιρτά από τη σκέψη
ότι το πνεύμα του επικοινωνεί με το πνεύμα ενός αγγέλου.
Edgar Allan Poe
Ομολογω οτι πρωτη φορα διαβαζω αυτο το ποιημα και μου αρεσε παρα πολυ...
Με παγιδεψε παντως...Το διαβαζω και το ξαναδιαβαζω και δεν μπορω να καταλαβω....
Με μια πρωτη ματια το κειμενο μοιαζει ερωτικο..ειναι ομως?
Διακρινω πολλες αναφορες στο Θεο και γενικοτερα στο θειο και αυτο μου κανει εντυπωση...
Δεν τον ειχα για θρησκευομενο τον Ποε...
Παρατηρω λεξεις:ιερου,μακαριζουν,"γενηθητω φως",σεραφικο βλεμα,λατρεια,πιστο,πνευμα αγγελου...
Απλα μου φαινεται οτι κατι κρυβει..
Ψαχνω να βρω γιατι να ονομαστει Μαρια Λουιζα ποια να ειναι αυτη και δεν την βρισκω σε αναφορες για τη ζωη του..Τη θεια του την λεγαν μαρια και την μητερα του ελισαβετ αλλα εχει αυτο σχεση?
υπηρξε καποιο φλερτ του?
Σκεφτομαι...Αυτη η επαναληψη αυτη η χρηση των 2 εκφρασεων
Απ' όλους εκείνους που χαιρετούν την παρουσία σου
σαν την αυγή,
απ' όλους εκείνους για τους οποίους η απουσία σου
είναι η νύχτα
που ειναι συνωνυμες αλλα οχι ταυτοσημες τι εχουν να δηλωσουν?
Η εκφραση που τις ακολουθει γιατι ειναι μεσα σε παυλες?
Τι μπορει να σημαινει αυτο περα απο το σχολιο του Ποιητη για το ποιημα του?
Ποια ανωτερη μορφη επικοινωνιας μπορει να εννοει ο Ποε με την εκφραση
το πνεύμα του επικοινωνεί με το πνεύμα ενός αγγέλου
Θα ηθελα πολυ να ακουσω τα σχολια σας επανω στα υπεροχα κειμενα που μας παρεθεσε ο lorenzo και τη γνωμη σας...
Πως μπορει καποιος να γραψει τετοια κειμενα?Τι μπορει να τον επιρρεασε?
Σε ποια κατασταση φανταζεστε τον εαυτο σας να γραφει κατι τετοιο?
Αναμενω...
Με εκτιμηση
They tell you black is really white
The moon is just the sun at night
And when you walk in golden halls
You get to keep the gold that falls
Its Heaven and Hell
Fool,fool!You've got to bleed for the danger
Fool,fool
Look for the answer
Fool fool!
The moon is just the sun at night
And when you walk in golden halls
You get to keep the gold that falls
Its Heaven and Hell
Fool,fool!You've got to bleed for the danger
Fool,fool
Look for the answer
Fool fool!
1
Η σκέψη του Πόε είναι έντονα μεταφυσική. Όχι με την άμεση έννοια, αλλά γιατί μέσα από την ποίηση ή τις αφηγήσεις του, η μελαγχολία του μας βάζει σε σκέψεις για το εφήμερο και το αιώνιο.
"Θεολογικό" κείμενο δεν έχει γράψει. Ιδέες όμως έχει εκφράσει. Ας θυμηθούμε το ποίημα Stanzas (1827):
I
In youth have I known one with whom the Earth
In secret communing held- as he with it,
In daylight, and in beauty from his birth:
Whose fervid, flickering torch of life was lit
From the sun and stars, whence he had drawn forth
A passionate light- such for his spirit was fit-
And yet that spirit knew not, in the hour
Of its own fervor what had o'er it power.
II
Perhaps it may be that my mind is wrought
To a fever by the moonbeam that hangs o'er,
But I will half believe that wild light fraught
With more of sovereignty than ancient lore
Hath ever told- or is it of a thought
The unembodied essence, and no more,
That with a quickening spell doth o'er us pass
As dew of the night-time o'er the summer grass?
III
Doth o'er us pass, when, as th' expanding eye
To the loved object- so the tear to the lid
Will start, which lately slept in apathy?
And yet it need not be- (that object) hid
From us in life- but common- which doth lie
Each hour before us- but then only, bid
With a strange sound, as of a harp-string broken,
To awake us- 'Tis a symbol and a token
IV
Of what in other worlds shall be- and given
In beauty by our God, to those alone
Who otherwise would fall from life and Heaven
Drawn by their heart's passion, and that tone,
That high tone of the spirit which hath striven,
Tho' not with Faith- with godliness- whose throne
With desperate energy 't hath beaten down;
Wearing its own deep feeling as a crown.
Η σκέψη του Πόε είναι έντονα μεταφυσική. Όχι με την άμεση έννοια, αλλά γιατί μέσα από την ποίηση ή τις αφηγήσεις του, η μελαγχολία του μας βάζει σε σκέψεις για το εφήμερο και το αιώνιο.
"Θεολογικό" κείμενο δεν έχει γράψει. Ιδέες όμως έχει εκφράσει. Ας θυμηθούμε το ποίημα Stanzas (1827):
I
In youth have I known one with whom the Earth
In secret communing held- as he with it,
In daylight, and in beauty from his birth:
Whose fervid, flickering torch of life was lit
From the sun and stars, whence he had drawn forth
A passionate light- such for his spirit was fit-
And yet that spirit knew not, in the hour
Of its own fervor what had o'er it power.
II
Perhaps it may be that my mind is wrought
To a fever by the moonbeam that hangs o'er,
But I will half believe that wild light fraught
With more of sovereignty than ancient lore
Hath ever told- or is it of a thought
The unembodied essence, and no more,
That with a quickening spell doth o'er us pass
As dew of the night-time o'er the summer grass?
III
Doth o'er us pass, when, as th' expanding eye
To the loved object- so the tear to the lid
Will start, which lately slept in apathy?
And yet it need not be- (that object) hid
From us in life- but common- which doth lie
Each hour before us- but then only, bid
With a strange sound, as of a harp-string broken,
To awake us- 'Tis a symbol and a token
IV
Of what in other worlds shall be- and given
In beauty by our God, to those alone
Who otherwise would fall from life and Heaven
Drawn by their heart's passion, and that tone,
That high tone of the spirit which hath striven,
Tho' not with Faith- with godliness- whose throne
With desperate energy 't hath beaten down;
Wearing its own deep feeling as a crown.
2.
Η Μαρία Λουΐζα δεν είναι η μόνη γυναικεία μορφή στη μελαγχολική γραφή του Πόε. Κάποιες άλλες (υπαρκτές ή ανύπαρκτες;) λειτούργησαν ως μούσες γι' αυτόν και προίκισαν την παγκόσμια λογοτεχνία με ξεχωριστά έργα. Σημειώνω χαρακτηριστικά:
To M (ποίημα) 1830
Lenore (ποίημα) 1831
To Helen ((ποίημα) 1831
To One in Paradise (ποίημα) 1834
To F (ποίημα) 1835
Εulalie (ποίημα) 1845
Annabel Lee (ποίημα) 1849
For Annie (ποίημα) 1849
Elizabeth (ποίημα) 1850
Berenice (διήγημα) 1835
Ligeia (διήγημα) 1838
Eleonora (διήγημα) 1850
Morella (διήγημα) 1850
Ως επίσης και οι μοιραίες σύζυγοι στα διηγήματα Black Cat (1843) και The cask of Amontillado (1846), η αινιγματική Lady Madeline στο διήγημα Τhe Fall of the House of Usher (1839) και όχι μόνο...
Η Μαρία Λουΐζα δεν είναι η μόνη γυναικεία μορφή στη μελαγχολική γραφή του Πόε. Κάποιες άλλες (υπαρκτές ή ανύπαρκτες;) λειτούργησαν ως μούσες γι' αυτόν και προίκισαν την παγκόσμια λογοτεχνία με ξεχωριστά έργα. Σημειώνω χαρακτηριστικά:
To M (ποίημα) 1830
Lenore (ποίημα) 1831
To Helen ((ποίημα) 1831
To One in Paradise (ποίημα) 1834
To F (ποίημα) 1835
Εulalie (ποίημα) 1845
Annabel Lee (ποίημα) 1849
For Annie (ποίημα) 1849
Elizabeth (ποίημα) 1850
Berenice (διήγημα) 1835
Ligeia (διήγημα) 1838
Eleonora (διήγημα) 1850
Morella (διήγημα) 1850
Ως επίσης και οι μοιραίες σύζυγοι στα διηγήματα Black Cat (1843) και The cask of Amontillado (1846), η αινιγματική Lady Madeline στο διήγημα Τhe Fall of the House of Usher (1839) και όχι μόνο...
3
Επιστροφή όμως στη Μαρία Λουΐζα, μια ακόμα περιγραφή θανάτου από τον Πόε- ο οποίος τις αγαπημένες του (έστω στα γραπτά) τις ήθελε νεκρές.
O Πόε φιλοσοφεί στην ιδέα της ζωής (αυγή) και του θανάτου (νύχτα), στην παρουσία και στην απουσία αντίστοιχα αλλά και στον αέναο κύκλο (αν λάβουμε υπόψη το "Γεννηθήτω φως" που ψιθυρίζει η θνήσκουσα Μαρία Λουΐζα). Η παραθετική (μέσα στις παύλες) φράση που ακολουθεί, αγαπητέ Ksanthos, είναι μια ειδυλλιακή κατά κάποιο τρόπο περιγραφή του θανάτου, με την υποβλητική γραφή του.
Επιστροφή όμως στη Μαρία Λουΐζα, μια ακόμα περιγραφή θανάτου από τον Πόε- ο οποίος τις αγαπημένες του (έστω στα γραπτά) τις ήθελε νεκρές.
Σκεφτομαι...Αυτη η επαναληψη αυτη η χρηση των 2 εκφρασεωνΠαράθεση:
Απ' όλους εκείνους που χαιρετούν την παρουσία σου
σαν την αυγή,
απ' όλους εκείνους για τους οποίους η απουσία σου
είναι η νύχτα
που ειναι συνωνυμες αλλα οχι ταυτοσημες τι εχουν να δηλωσουν?
O Πόε φιλοσοφεί στην ιδέα της ζωής (αυγή) και του θανάτου (νύχτα), στην παρουσία και στην απουσία αντίστοιχα αλλά και στον αέναο κύκλο (αν λάβουμε υπόψη το "Γεννηθήτω φως" που ψιθυρίζει η θνήσκουσα Μαρία Λουΐζα). Η παραθετική (μέσα στις παύλες) φράση που ακολουθεί, αγαπητέ Ksanthos, είναι μια ειδυλλιακή κατά κάποιο τρόπο περιγραφή του θανάτου, με την υποβλητική γραφή του.
Elissaios έγραψε:2.
Η Μαρία Λουΐζα δεν είναι η μόνη γυναικεία μορφή στη μελαγχολική γραφή του Πόε. Κάποιες άλλες (υπαρκτές ή ανύπαρκτες;) λειτούργησαν ως μούσες γι' αυτόν και προίκισαν την παγκόσμια λογοτεχνία με ξεχωριστά έργα. Σημειώνω χαρακτηριστικά:
To M (ποίημα) 1830
Lenore (ποίημα) 1831
To Helen ((ποίημα) 1831
To One in Paradise (ποίημα) 1834
To F (ποίημα) 1835
Εulalie (ποίημα) 1845
Annabel Lee (ποίημα) 1849
For Annie (ποίημα) 1849
Elizabeth (ποίημα) 1850
Berenice (διήγημα) 1835
Ligeia (διήγημα) 1838
Eleonora (διήγημα) 1850
Morella (διήγημα) 1850
Ως επίσης και οι μοιραίες σύζυγοι στα διηγήματα Black Cat (1843) και The cask of Amontillado (1846), η αινιγματική Lady Madeline στο διήγημα Τhe Fall of the House of Usher (1839) και όχι μόνο...
Καλε μου ellisaios...
δεν διαφωνω πολλες οι γυναικες στα εργα του Ποε και παρα πολυ καλα μας τις αναφερεις απορω ομως...ακομα...τι να συμβολιζουν,ποιες να ειναι στην πραγματικοτητα..γιατι να τις θελει νεκρες τις αγαπημενες του?Ποια χαρακτηριστικα τους προσδιδει?
Απο το συγκεκριμενο ποιημα οτι προσδιδει στη Μαρία Λουΐζα χαρακτηρα ενος ανωτερου πλασματος που ειναι θειο και εχει τις χαρες ολες αλλα αυτο γιατι?Πιστευεις οτι τους προσδιδει χαρακτηριστικα ερωμενης?Αν ναι γιατι?Σκεφτομαι οτι μπορει να αντιπροσωπευει η αγαπη του αγαπη για τη μανα του και να αναφερεται σαν κατι που ισως να προερχεται απο το βαθυτερο συναισθηματικο του δεσιμο με τη μανα που δεν γνωρισε ποτε.
Μπορει και οχι,μπορει να γνωρισε καποια που εκανε το αρχαιοτερο επαγγελμα και να την ερωτευτηκε και να την θεωρει αγια μεσα στην αμαρτια της και να θεωρει τον εαυτο του τον βαθυτερο πιστο αναμεσα στους "πιστους"της.Δεν εχω την απαντηση και φανταζομαι οτι μοναχα μελετητες σε μεγαλο βαθος της ζωης του μπορει να την εχουν απλα σκεφτομαι και θα ηθελα και την οπτικη των αλλων σχετικα με το θεμα.
Που ξερετε ισως οι γυναικες να ειναι κινητηριος μοχλος σκεψης στη ζωη του και αυτες να τον κατευθυναν να γραψει με τις εμπειριες που του προσεφεραν,ισως να πληγωθηκε και να γραφει ποιηματα σχετικα με αυτο.Δεν λεω οτι ολα του τα ποιηματα εχουν σχεση με τις γυναικες προς θεου.Ενας συγγραφεας που χαρακτηριστηκε ως μετρ των ταινιων τρομου ισα ισα θα ηταν κουτο να πει κανεις οτι οι γυναικες ηταν ο λογος που εγραφε.Αναφερομαι μοναχα για αυτη την κατηγορια ποιηματων και κειμενων του.
Τελος θα ηθελα να ακουσω αν ξερει κανεις σχετικα με τη θρησκευτικοτητα του Ποε.Δεν γνωριζω τιποτα σχετικα δεν ξερω ποιο ηταν το θρησκευμα του αν ειχε ενα και γενικα ποσο πιστος ηταν.Αν δεν ηταν καθολου δεν θα μπορουσε κανεις να δει το ποιημα να εχει καποιο ειρωνικο τονο?
Με εκτιμηση
They tell you black is really white
The moon is just the sun at night
And when you walk in golden halls
You get to keep the gold that falls
Its Heaven and Hell
Fool,fool!You've got to bleed for the danger
Fool,fool
Look for the answer
Fool fool!
The moon is just the sun at night
And when you walk in golden halls
You get to keep the gold that falls
Its Heaven and Hell
Fool,fool!You've got to bleed for the danger
Fool,fool
Look for the answer
Fool fool!
Εμπειρικά γράφω, ως αναγνώστης του Πόε, και όχι ως ειδικός. Ωστόσο, «χωριό που φαίνεται»: Ο Πόε βασανίζεται από την ιδέα των λατρεμένων γυναικών χωρίς ελπίδα, που τις κυνηγάει μια αδυσώπητη μοίρα. Ακραίος ρομαντισμός, μελαγχολία, ψύχωση; Πάντως συναντάμε όλα αυτά τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το έργο του.
Δεν ξέρω πολλά από την προσωπική του ζωή και δεν ξέρω ποια περιστατικά τον είχαν στιγματίσει. Η εντύπωση που δίνει όμως δείχνει περισσότερο βίωση παρά έμπνευση. Έκφραση ενός εσωτερικού πόνου.
Κάποια στιγμή θα μεταφέρω στη συζήτηση ενδεικτικά αποσπάσματα από έργα του. Πόε 100%.
Στο μεταξύ, προτείνω κατατοπιστικότερες αναλύσεις στις διευθύνσεις:
http://members.aol.com/iamudolpho/poe.html
http://www.eapoe.org/papers/psbbooks/pb19871c.htm
http://www.academon.com/lib/paper/54170.html
http://www.greenspun.com/bboard/q-and-a ... _id=00BYrx
http://www.greenspun.com/bboard/q-and-a ... _id=00AFfy
Για τη θρησκευτικότητα, να το ψάξουμε…
Δεν ξέρω πολλά από την προσωπική του ζωή και δεν ξέρω ποια περιστατικά τον είχαν στιγματίσει. Η εντύπωση που δίνει όμως δείχνει περισσότερο βίωση παρά έμπνευση. Έκφραση ενός εσωτερικού πόνου.
Κάποια στιγμή θα μεταφέρω στη συζήτηση ενδεικτικά αποσπάσματα από έργα του. Πόε 100%.
Στο μεταξύ, προτείνω κατατοπιστικότερες αναλύσεις στις διευθύνσεις:
http://members.aol.com/iamudolpho/poe.html
http://www.eapoe.org/papers/psbbooks/pb19871c.htm
http://www.academon.com/lib/paper/54170.html
http://www.greenspun.com/bboard/q-and-a ... _id=00BYrx
http://www.greenspun.com/bboard/q-and-a ... _id=00AFfy
Για τη θρησκευτικότητα, να το ψάξουμε…
Επιστροφη παλι μετα απο καιρο...
Φιλε Elissaios οι σελιδες που εδωσες ειναι πολυ κατατοπιστικες.
Μπορουμε αραγε να βρουμε κατι παραπανω για την θρησκετικοτητα ομως?
Γνωριζουμε κατι για την Θρησκευτικοτητα της εποχης εκεινης?
Απο οτι γνωριζω η Αμερκη παντα ειχε απειρες θρησκευτικες αντιληψεις που ειχαν αναμεταξυ τους μικρες διαφορες.Οι περισσοτερες θρησκειες διαφοροποιουνταν απο τοπο σε τοπο.Μπορει ενας ποιητης σαν τον Ποε με τις ιδεες που τον διεπουν να ερθει στο νου μας σαν θρησκος?
Πιστευει αραγε σε καποια ανωτερη δυναμη?
Μηπως την αναζητα για να αντλησει δυναμη να συνεχισει?
Θα επιστρεψω με αποσπασματα απο υλικο που μαζεψα και απο τις σελιδες που παρεθεσε ο Elissaios αλλα ας στοχαστουμε λιγο και σχετικα με αυτα.
Φιλε Elissaios οι σελιδες που εδωσες ειναι πολυ κατατοπιστικες.
Μπορουμε αραγε να βρουμε κατι παραπανω για την θρησκετικοτητα ομως?
Γνωριζουμε κατι για την Θρησκευτικοτητα της εποχης εκεινης?
Απο οτι γνωριζω η Αμερκη παντα ειχε απειρες θρησκευτικες αντιληψεις που ειχαν αναμεταξυ τους μικρες διαφορες.Οι περισσοτερες θρησκειες διαφοροποιουνταν απο τοπο σε τοπο.Μπορει ενας ποιητης σαν τον Ποε με τις ιδεες που τον διεπουν να ερθει στο νου μας σαν θρησκος?
Πιστευει αραγε σε καποια ανωτερη δυναμη?
Μηπως την αναζητα για να αντλησει δυναμη να συνεχισει?
Θα επιστρεψω με αποσπασματα απο υλικο που μαζεψα και απο τις σελιδες που παρεθεσε ο Elissaios αλλα ας στοχαστουμε λιγο και σχετικα με αυτα.
They tell you black is really white
The moon is just the sun at night
And when you walk in golden halls
You get to keep the gold that falls
Its Heaven and Hell
Fool,fool!You've got to bleed for the danger
Fool,fool
Look for the answer
Fool fool!
The moon is just the sun at night
And when you walk in golden halls
You get to keep the gold that falls
Its Heaven and Hell
Fool,fool!You've got to bleed for the danger
Fool,fool
Look for the answer
Fool fool!
Αγαπητέ Ksanthos, κατ' αρχήν να σε καλωσορίσω.
Πολύ ενδιαφέρον το ερώτημά σου... Και, ελπίζοντας ότι δεν θα σε προκαταλάβω, σημειώνω μια διεύθυνση που απαντάει ακριβώς σε αυτό:
http://www.eapoe.org/geninfo/poerelig.htm
Και, ακόμα καλύτερα, προσδιορίζω ένα αφήγημα του Πο στο οποίο απαντάει ο ίδιος στο ερώτημά σου. Είναι το "Mesmeric Revelation", γραμμένο το 1850, και μπορούμε να το διαβάσουμε και on line εδώ:
http://psychclassics.yorku.ca/Poe/mesmeric.htm
Από αυτό μεταφέρω ένα μικρό απόσπασμα περί Θεού:
He is not spirit, for he exists. Nor is he matter, as you understand it. But there are gradations of matter of which man knows nothing; the grosser impelling the finer, the finer pervading the grosser. The atmosphere, for example, impels the electric principle, while the electric principle permeates the atmosphere. These gradations of matter increase in rarity or fineness, until we arrive at a matter unparticled -- without particles -- indivisible -- one and here the law of impulsion and permeation is modified. The ultimate, or unparticled matter, not only permeates all things but impels all things -- and thus is all things within itself. This matter is God. What men attempt to embody in the word "thought," is this matter in motion.
Οι μελετητές λένε ότι αν και ο Πο δείχνει μέσω των γραπτών του εκ πρώτης όψεως άθεος, σε ορισμένα από αυτά έχει πολύ χαρακτηριστικές νύξεις που φανερώνουν το αντίθετο.
Και για να αφήσω τις έτοιμες λύσεις, προσωπική μου άποψη είναι πως ο Πο εκφράζει μια πολύ βαθιά θρησκευτική φιλοσοφία. Όχι άμεσα διατυπωμένη και όχι εύπεπτη, αλλά ψαγμένη. Να το πω και αλλιώς: δεν γίνεται ένας άνθρωπος τόσο ανήσυχος και οξυδερκής, όπως ο Πο, να μην είχε αισθανθεί τα μυστήρια που μας περιβάλλουν. Μα, αυτό δεν είναι όλο το έργο του Πο;
Εν αναμονή της συνεισφοράς σου!
Πολύ ενδιαφέρον το ερώτημά σου... Και, ελπίζοντας ότι δεν θα σε προκαταλάβω, σημειώνω μια διεύθυνση που απαντάει ακριβώς σε αυτό:
http://www.eapoe.org/geninfo/poerelig.htm
Και, ακόμα καλύτερα, προσδιορίζω ένα αφήγημα του Πο στο οποίο απαντάει ο ίδιος στο ερώτημά σου. Είναι το "Mesmeric Revelation", γραμμένο το 1850, και μπορούμε να το διαβάσουμε και on line εδώ:
http://psychclassics.yorku.ca/Poe/mesmeric.htm
Από αυτό μεταφέρω ένα μικρό απόσπασμα περί Θεού:
He is not spirit, for he exists. Nor is he matter, as you understand it. But there are gradations of matter of which man knows nothing; the grosser impelling the finer, the finer pervading the grosser. The atmosphere, for example, impels the electric principle, while the electric principle permeates the atmosphere. These gradations of matter increase in rarity or fineness, until we arrive at a matter unparticled -- without particles -- indivisible -- one and here the law of impulsion and permeation is modified. The ultimate, or unparticled matter, not only permeates all things but impels all things -- and thus is all things within itself. This matter is God. What men attempt to embody in the word "thought," is this matter in motion.
Οι μελετητές λένε ότι αν και ο Πο δείχνει μέσω των γραπτών του εκ πρώτης όψεως άθεος, σε ορισμένα από αυτά έχει πολύ χαρακτηριστικές νύξεις που φανερώνουν το αντίθετο.
Και για να αφήσω τις έτοιμες λύσεις, προσωπική μου άποψη είναι πως ο Πο εκφράζει μια πολύ βαθιά θρησκευτική φιλοσοφία. Όχι άμεσα διατυπωμένη και όχι εύπεπτη, αλλά ψαγμένη. Να το πω και αλλιώς: δεν γίνεται ένας άνθρωπος τόσο ανήσυχος και οξυδερκής, όπως ο Πο, να μην είχε αισθανθεί τα μυστήρια που μας περιβάλλουν. Μα, αυτό δεν είναι όλο το έργο του Πο;
Εν αναμονή της συνεισφοράς σου!
Φιλε μου Elissaios απο το πρωτο λινκ που παρεθεσες εντοπισα και μετεφρασα καποια απο τα στοιχεια που θεωρω ως τα πιο σημαντικα σχετικα με τη θρησκευτικοτητα του Ποε.Ας τα συζητησουμε λοιπον αν το επιθυμεις και εσυ.Ειχα κατι αλλο στο μυαλο μου για παραθεση αλλα θεωρησα οτι αυτο το λινκ ειναι πολυ καλυτερο και προτιμησα να ασχοληθω με αυτο.
Οσον αφορα το δευτερο λινκ παρολο που διαβασα το εργο του ποε δεν πιστευω οτι απαραιτητα ο Ποε δινει την απαντηση εκ μερους του.Ισως απλα να θελει να παρουσιασει την θρησκευτικη πλευρα του Mr. Vankirk και τη θρησκευτικοτητα της εποχης εναντια στην οποια βρισκεται και αυτο το υποθετω βλεποντας τα λογια να μην βγαινουν απο το στομα του P(Poe???)
που ειναι σκεπτικιστης αλλα απο το στομα του V.
Ο Πόε Και Η Θρησκεία
«Η κοινή και σχεδόν αυτόματη θεώρηση για τον Πόε είναι ότι ήταν ανεπανόρθωτα άθεος. Όπως και σε τόσες πολλές πλευρές της ζωής του Πόε ,όπως και να έχει, η αλήθεια απέχει πολύ από το να είναι τόσο απλή. Δυστυχώς πουθενά στα γραπτά του Πόε δεν βρίσκουμε μια ξεκάθαρη και τελεσίδικη απάντηση σχετικά με τη θέση του στο θέμα. Πρέπει λοιπόν να την βρούμε μόνοι μας. Αυτοί που ήξεραν τον Πόε γρήγορα τον χαρακτήρισαν σαν κάποιον που δεν είχε θρησκεία, όπως ο R. W. Griswold και ο J. H. Hopkins οι οποίοι όμως ήταν συχνά ένθερμοι στις απόψεις τους.»
«Άλλοι θεωρούν τη θέση του βασιζόμενοι στην μη ύπαρξη στοιχείων ότι υπάρχει δημόσια ηθική ‘προπαγάνδα’ και σχετικά πολύ μικρή αναφορά της θρησκείας στα γραπτά του»
«Άλλοι θεωρούν κάπως δραματικά ότι μοναδικός θεός του Πόε είναι η τέχνη»
«Η μητέρα του Πόε ήταν βαθύτατα θρησκευόμενη γυναίκα, ο πατέρας του αν και λιγότερο θρησκευόμενος από τη γυναίκα του πίστευε σε χριστιανικές αρετές όπως η εργατικότητα η ειλικρίνεια και η φειδώ παρόλο που κάποιος μπορεί να αμφισβητήσει τη θρησκευτικότητα του σχετικά με αρετές όπως η φιλανθρωπία και η συγχώρεση»
«Ως ενήλικας η ενασχόληση του Πόε με την οργανωμένη θρησκεία είναι ακόμα λιγότερο ευκρινής. Για να φύγει από το West Point ο Πόε αρνήθηκε να παρακολουθήσει μαθήματα καθώς και εκκλησιαστικές λειτουργίες δείχνοντας μας καθαρά ότι τους προηγούμενους μήνες πήγαινε και στα 2»
«Τι στοιχεία μπορούμε να βρούμε στα γραπτά του Πόε; Υπάρχουν σύντομες αναφορές στη θρησκεία σε γράμματα και στο "Marginalia" ασυνήθιστο για έναν άθεο αλλά αυτές οι φράσεις μπορεί να μην είναι τίποτα παραπάνω από φράσεις κλισέ η σχήματα λόγου. Στα καλύτερα τους είναι ασαφή και μπορούν να ερμηνευτούν με πολλούς τρόπους.2 Παραδείγματα είναι:1) After reading all that has been written, and after thinking all that can be thought, on the topics of God and the soul, the man who has a right to say that he thinks at all, will find himself face to face with the conclusion that, on these topics, the most profound thought is that which can be the least easily distinguished from the most superficial sentiment" ("Marginalia," SLM, July 1849
και 2) "A strong argument for the religion of Christ is this — that offenses against Charity are about the only ones which men on their death-beds can be made — not to understand — but to feel — as crime" ("Marginalia," Graham's, Feb. 1848)»
«. . . a God, self-existing and alone existing, became all things at once, through dint of his volition, while all things were thus constituted a portion of God" (Quinn, Poetry and Tales, p. 1314)»
«οι τελευταίες λέξεις του Πόε ήταν: "Lord, help my poor soul."(Θεέ μου, βοήθα την φτωχή μου ψυχή.)»
Με εκτιμηση
Οσον αφορα το δευτερο λινκ παρολο που διαβασα το εργο του ποε δεν πιστευω οτι απαραιτητα ο Ποε δινει την απαντηση εκ μερους του.Ισως απλα να θελει να παρουσιασει την θρησκευτικη πλευρα του Mr. Vankirk και τη θρησκευτικοτητα της εποχης εναντια στην οποια βρισκεται και αυτο το υποθετω βλεποντας τα λογια να μην βγαινουν απο το στομα του P(Poe???)
που ειναι σκεπτικιστης αλλα απο το στομα του V.
Ο Πόε Και Η Θρησκεία
«Η κοινή και σχεδόν αυτόματη θεώρηση για τον Πόε είναι ότι ήταν ανεπανόρθωτα άθεος. Όπως και σε τόσες πολλές πλευρές της ζωής του Πόε ,όπως και να έχει, η αλήθεια απέχει πολύ από το να είναι τόσο απλή. Δυστυχώς πουθενά στα γραπτά του Πόε δεν βρίσκουμε μια ξεκάθαρη και τελεσίδικη απάντηση σχετικά με τη θέση του στο θέμα. Πρέπει λοιπόν να την βρούμε μόνοι μας. Αυτοί που ήξεραν τον Πόε γρήγορα τον χαρακτήρισαν σαν κάποιον που δεν είχε θρησκεία, όπως ο R. W. Griswold και ο J. H. Hopkins οι οποίοι όμως ήταν συχνά ένθερμοι στις απόψεις τους.»
«Άλλοι θεωρούν τη θέση του βασιζόμενοι στην μη ύπαρξη στοιχείων ότι υπάρχει δημόσια ηθική ‘προπαγάνδα’ και σχετικά πολύ μικρή αναφορά της θρησκείας στα γραπτά του»
«Άλλοι θεωρούν κάπως δραματικά ότι μοναδικός θεός του Πόε είναι η τέχνη»
«Η μητέρα του Πόε ήταν βαθύτατα θρησκευόμενη γυναίκα, ο πατέρας του αν και λιγότερο θρησκευόμενος από τη γυναίκα του πίστευε σε χριστιανικές αρετές όπως η εργατικότητα η ειλικρίνεια και η φειδώ παρόλο που κάποιος μπορεί να αμφισβητήσει τη θρησκευτικότητα του σχετικά με αρετές όπως η φιλανθρωπία και η συγχώρεση»
«Ως ενήλικας η ενασχόληση του Πόε με την οργανωμένη θρησκεία είναι ακόμα λιγότερο ευκρινής. Για να φύγει από το West Point ο Πόε αρνήθηκε να παρακολουθήσει μαθήματα καθώς και εκκλησιαστικές λειτουργίες δείχνοντας μας καθαρά ότι τους προηγούμενους μήνες πήγαινε και στα 2»
«Τι στοιχεία μπορούμε να βρούμε στα γραπτά του Πόε; Υπάρχουν σύντομες αναφορές στη θρησκεία σε γράμματα και στο "Marginalia" ασυνήθιστο για έναν άθεο αλλά αυτές οι φράσεις μπορεί να μην είναι τίποτα παραπάνω από φράσεις κλισέ η σχήματα λόγου. Στα καλύτερα τους είναι ασαφή και μπορούν να ερμηνευτούν με πολλούς τρόπους.2 Παραδείγματα είναι:1) After reading all that has been written, and after thinking all that can be thought, on the topics of God and the soul, the man who has a right to say that he thinks at all, will find himself face to face with the conclusion that, on these topics, the most profound thought is that which can be the least easily distinguished from the most superficial sentiment" ("Marginalia," SLM, July 1849
και 2) "A strong argument for the religion of Christ is this — that offenses against Charity are about the only ones which men on their death-beds can be made — not to understand — but to feel — as crime" ("Marginalia," Graham's, Feb. 1848)»
«. . . a God, self-existing and alone existing, became all things at once, through dint of his volition, while all things were thus constituted a portion of God" (Quinn, Poetry and Tales, p. 1314)»
«οι τελευταίες λέξεις του Πόε ήταν: "Lord, help my poor soul."(Θεέ μου, βοήθα την φτωχή μου ψυχή.)»
Με εκτιμηση
They tell you black is really white
The moon is just the sun at night
And when you walk in golden halls
You get to keep the gold that falls
Its Heaven and Hell
Fool,fool!You've got to bleed for the danger
Fool,fool
Look for the answer
Fool fool!
The moon is just the sun at night
And when you walk in golden halls
You get to keep the gold that falls
Its Heaven and Hell
Fool,fool!You've got to bleed for the danger
Fool,fool
Look for the answer
Fool fool!
-
Zadok the priestess
- Mystica.gr
- Δημοσιεύσεις: 1411
- Εγγραφή: Παρ Απρ 22, 2005 1:32 am
- Τοποθεσία: Sanctum Sanctorum
- Επικοινωνία:
Καθώς ερευνούμε τη νοσταλγία της χαμένης Ενότητας/Μονάδας στο θέμα:
Ardha Nareswara:Ο ανδρογυνος στις εσωτ.παραδοσεις,
έπεσα πάνω στον Edgar Poe, αφού στο έργο του Eureka [Εύρηκα] η νοσταλγία αυτή αποτελεί το αντικείμενο μιας ιδιαίτερα εντυπωσιακής και ενδιαφέρουσας κοσμολογικο-λογοτεχνικής ενόρασης.
Καθώς στοχάζεται πάνω στις φυσικές θεωρίες της παγκόσμιας βαρύτητας, ο συγγραφέας των Αλλόκοτων Ιστοριών [Tales of the Grotesque and Arabesque - Tales] δε διστάζει να θεωρήσει το αστρικό σύμπαν ως αποτέλεσμα μίας εξαρθρωτικής εξακτινωτικής ακτινοβολίας, στην οποία ανταποκρίνεται η αντισταθμιστική ένταση των δυνάμεων της βαρύτητας, οι οποίες εμφανίζονται επομένως σαν το ισοδύναμο ενός οντολογικο-κοσμικού πόθου επιστροφής στην αρχέγονη Ενότητα/Μονάδα.
Και ο Poe υπογραμμίζει έτσι, το μεταβατικό χαρακτήρα αυτών των ελκτικών δυνάμεων προβλέποντας ταυτόχρονα ένα τέλος του κόσμου το οποίο θα έχει τη μορφή γενικευμένης πτώσης όλων των άστρων και όλων των πλανητών προς το πρωταρχικό εξωδιαστημικό Κέντρο.
Φυσικά τίποτε δεν εμποδίζει να ξαναγεννηθεί με τη σειρά του, με τον τρόπο της επέκτασης, ένα καινούργιο Σύμπαν, το οποίο θα δίνει έτσι έναν εμπεδόκλειο ρυθμό σ' ένα όραμα, το οποίο από μίαν άλλη άποψη, το βρίσκουμε κατά περίεργο τρόπο να επαναλαμβάνεται μέσα σε ορισμένες αντιλήψεις της νεότερης αστροφυσικής (βλ. πχ. Lincoln Barnett, Einstein and the Universe [Ο Αϊνστάιν και το σύμπαν], κεφ. 14).
Θυμίζει κάτι σαν δημιουργία σε φάση εισπνοής και εκπνοής...
Το κείμενο αυτό του Poe είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε προεκτάσεις, γιατί δίνει, με τόλμη, ριζικά συμπαντική διάσταση και διεύρυνση σε μία προβληματική την οποία οι φιλόσοφοι περιορίζουν συνήθως στη συνείδηση - την καημένη τη συνείδηση - και την οποία οι ψυχαναλυτές, πιο σεμνά, αποδίδουν στο ον το οποίο το τραυματίζει η γέννηση - κάθε γέννηση.
Ο Jean Brun στο έργο του Les conquetes de l' homme et la separation ontologique [Οι κατακτήσεις του ανθρώπου και ο οντολογικός χωρισμός] υπογραμμίζει:
"Έτσι, στον Poe, ολόκληρο το Σύμπαν γυρεύει να θεραπευθεί από τη διαστημική του εξάρθρωση, με μία επιστροφή στην πρωταρχική του πηγή, επιστροφή η οποία εμπεριέχει κάποιαν αλλαγή πορείας, η οποία διατρέχει προς την αντίστροφη κατεύθυνση τον δρόμο της γέννησης".
Ardha Nareswara:Ο ανδρογυνος στις εσωτ.παραδοσεις,
έπεσα πάνω στον Edgar Poe, αφού στο έργο του Eureka [Εύρηκα] η νοσταλγία αυτή αποτελεί το αντικείμενο μιας ιδιαίτερα εντυπωσιακής και ενδιαφέρουσας κοσμολογικο-λογοτεχνικής ενόρασης.
Καθώς στοχάζεται πάνω στις φυσικές θεωρίες της παγκόσμιας βαρύτητας, ο συγγραφέας των Αλλόκοτων Ιστοριών [Tales of the Grotesque and Arabesque - Tales] δε διστάζει να θεωρήσει το αστρικό σύμπαν ως αποτέλεσμα μίας εξαρθρωτικής εξακτινωτικής ακτινοβολίας, στην οποία ανταποκρίνεται η αντισταθμιστική ένταση των δυνάμεων της βαρύτητας, οι οποίες εμφανίζονται επομένως σαν το ισοδύναμο ενός οντολογικο-κοσμικού πόθου επιστροφής στην αρχέγονη Ενότητα/Μονάδα.
Και ο Poe υπογραμμίζει έτσι, το μεταβατικό χαρακτήρα αυτών των ελκτικών δυνάμεων προβλέποντας ταυτόχρονα ένα τέλος του κόσμου το οποίο θα έχει τη μορφή γενικευμένης πτώσης όλων των άστρων και όλων των πλανητών προς το πρωταρχικό εξωδιαστημικό Κέντρο.
Φυσικά τίποτε δεν εμποδίζει να ξαναγεννηθεί με τη σειρά του, με τον τρόπο της επέκτασης, ένα καινούργιο Σύμπαν, το οποίο θα δίνει έτσι έναν εμπεδόκλειο ρυθμό σ' ένα όραμα, το οποίο από μίαν άλλη άποψη, το βρίσκουμε κατά περίεργο τρόπο να επαναλαμβάνεται μέσα σε ορισμένες αντιλήψεις της νεότερης αστροφυσικής (βλ. πχ. Lincoln Barnett, Einstein and the Universe [Ο Αϊνστάιν και το σύμπαν], κεφ. 14).
Θυμίζει κάτι σαν δημιουργία σε φάση εισπνοής και εκπνοής...
Το κείμενο αυτό του Poe είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε προεκτάσεις, γιατί δίνει, με τόλμη, ριζικά συμπαντική διάσταση και διεύρυνση σε μία προβληματική την οποία οι φιλόσοφοι περιορίζουν συνήθως στη συνείδηση - την καημένη τη συνείδηση - και την οποία οι ψυχαναλυτές, πιο σεμνά, αποδίδουν στο ον το οποίο το τραυματίζει η γέννηση - κάθε γέννηση.
Ο Jean Brun στο έργο του Les conquetes de l' homme et la separation ontologique [Οι κατακτήσεις του ανθρώπου και ο οντολογικός χωρισμός] υπογραμμίζει:
"Έτσι, στον Poe, ολόκληρο το Σύμπαν γυρεύει να θεραπευθεί από τη διαστημική του εξάρθρωση, με μία επιστροφή στην πρωταρχική του πηγή, επιστροφή η οποία εμπεριέχει κάποιαν αλλαγή πορείας, η οποία διατρέχει προς την αντίστροφη κατεύθυνση τον δρόμο της γέννησης".
Le bonheur de l'homme n'est pas dans la liberté, mais dans l'acceptation d'un devoir
André Gide, Préface de Vol de nuit (1930), de Saint-Exupéry
Μετα απο αρκετο καιρο και πολλες δυσκολιες επιτελους ξαναγραφω...
Αγαπητη μου Zadok ξεκινησα πριν λιγες ημερες το Ευρηκα και ομολογω οτι ξαφνιαστηκα...ευχαριστα η δυσαρεστα δεν μπορω ακομα να προσδιορισω....
Περα απο οτι εχω συνηθησει απο τον ποε τουτο του το εργο δεν ειναι ιστορια ουτε διηγημα ουτε μυθιστορημα ουτε ποιημα...
Ειναι ενα δοκιμιο καθαρα φιλοσοφικο-επιστημονικο, σχετικα δυσαναγνωστο και χρειαζεται καθαρο μυαλο για να μπορεσει να κατανοηθει...βρισκω τον εαυτο μου να διαβαζω και να ξαναδιαβαζω τις σελιδες του για να καταλαβω το νοημα του...
Το ευρηκα ειναι το τελευταιο εργο το ποε που το εξεδωσε λιγο πριν πεθανει και προλαβε να κανει μερικες διαλεξεις σχετικα με αυτο που εντυπωσιασαν. Ο ιδιος δηλωνε οτι ειναι οτι καλυτερο θα μπορουσε ποτε να γραψει και οτι ακομα και αν πεθαινε την επομενη μερα απο τη στιγμη που το εγραψε δεν θα τον πειραζε γιατι τα καταφερε επιτελους.
Μου εκανε μεγαλη εντυπωση τουτη η τραγικη ειρωνεια...
Σε ευχαριστω για την αναφορα σου λοιπον με εκανε να δω μια πλευρα του ποε που δεν ειχα ξαναδει και με ξαφνιασε ευχαριστα.
Αν δεν εχεις αντηρηση μπορουμε εαν το επιθυμεις να συζητησουμε λιγο και τις θεωρειες που διατυπωνει μιας και νομιζω οτι κατι τετοιο θα ηταν πολυ ενδιαφερον..
Με εκτιμηση
Αγαπητη μου Zadok ξεκινησα πριν λιγες ημερες το Ευρηκα και ομολογω οτι ξαφνιαστηκα...ευχαριστα η δυσαρεστα δεν μπορω ακομα να προσδιορισω....
Περα απο οτι εχω συνηθησει απο τον ποε τουτο του το εργο δεν ειναι ιστορια ουτε διηγημα ουτε μυθιστορημα ουτε ποιημα...
Ειναι ενα δοκιμιο καθαρα φιλοσοφικο-επιστημονικο, σχετικα δυσαναγνωστο και χρειαζεται καθαρο μυαλο για να μπορεσει να κατανοηθει...βρισκω τον εαυτο μου να διαβαζω και να ξαναδιαβαζω τις σελιδες του για να καταλαβω το νοημα του...
Το ευρηκα ειναι το τελευταιο εργο το ποε που το εξεδωσε λιγο πριν πεθανει και προλαβε να κανει μερικες διαλεξεις σχετικα με αυτο που εντυπωσιασαν. Ο ιδιος δηλωνε οτι ειναι οτι καλυτερο θα μπορουσε ποτε να γραψει και οτι ακομα και αν πεθαινε την επομενη μερα απο τη στιγμη που το εγραψε δεν θα τον πειραζε γιατι τα καταφερε επιτελους.
Μου εκανε μεγαλη εντυπωση τουτη η τραγικη ειρωνεια...
Σε ευχαριστω για την αναφορα σου λοιπον με εκανε να δω μια πλευρα του ποε που δεν ειχα ξαναδει και με ξαφνιασε ευχαριστα.
Αν δεν εχεις αντηρηση μπορουμε εαν το επιθυμεις να συζητησουμε λιγο και τις θεωρειες που διατυπωνει μιας και νομιζω οτι κατι τετοιο θα ηταν πολυ ενδιαφερον..
Με εκτιμηση
They tell you black is really white
The moon is just the sun at night
And when you walk in golden halls
You get to keep the gold that falls
Its Heaven and Hell
Fool,fool!You've got to bleed for the danger
Fool,fool
Look for the answer
Fool fool!
The moon is just the sun at night
And when you walk in golden halls
You get to keep the gold that falls
Its Heaven and Hell
Fool,fool!You've got to bleed for the danger
Fool,fool
Look for the answer
Fool fool!
-
Baudelaire
- Δημοσιεύσεις: 7
- Εγγραφή: Παρ Αύγ 17, 2007 11:27 pm
Νομίζω ότι με κάλυψαν ποικιλοτρόπως οι αγαπητοί συνχρήστες ...
Ο Έδγαρ Άλλαν Πόε υπήρξε ο πρώτος των λεγόμενων " καταραμένων ποιητών " . Σαν και αυτόν ήσαν οι Βωδλαίρ, οι Ρεμπώ, οι Βερλαίν, οι Μωπασσάν μπορώ να πω, και τελοσπάντων, όλη η γαλλική σχολή ...
Ας προσθέσουμε στην αποτρόπαια συνομωταξία τους και τους δικούς μας Κώστα Καρυωτάκη και Ναπολέοντα Λαπαθιώτη ...
Η ύπαρξη αυτών των ποιητών μαρτυράει θα λέγαμε την ανικανότητα της ανθρώπινης φύσης να ενωθεί με αυτό που ο εσωτερισμός αποκαλεί " Απόλυτο " .
Εφαντάσθηκε την ευτυχία πέρα από τον κόσμο, αφηρημένη, με άλλα λόγια ήτο ρωμαντικός , θα γράψει ο Τέλλος Άγρας για τον Καρυωτάκη .
Οπωσδήποτε, αγαπητέ λορέντζο, ο βίος και η πολιτεία αυτών των ποιητών δεν αποτελεί ένδειξη πνευματικής υγείας κατά τον περισσότερο κόσμο .
Όμως ο ίδιος αυτός κόσμος αποδέχτηκε και καταξίωσε το έργο τους .
Η τέχνη δεν είναι αποτέλεσμα εδεμικής τρυφής αλλά παράγει τους εκλεκτούς καρπούς της μετά κόπων και βασάνων . .
Ο Έδγαρ Άλλαν Πόε υπήρξε ο πρώτος των λεγόμενων " καταραμένων ποιητών " . Σαν και αυτόν ήσαν οι Βωδλαίρ, οι Ρεμπώ, οι Βερλαίν, οι Μωπασσάν μπορώ να πω, και τελοσπάντων, όλη η γαλλική σχολή ...
Ας προσθέσουμε στην αποτρόπαια συνομωταξία τους και τους δικούς μας Κώστα Καρυωτάκη και Ναπολέοντα Λαπαθιώτη ...
Η ύπαρξη αυτών των ποιητών μαρτυράει θα λέγαμε την ανικανότητα της ανθρώπινης φύσης να ενωθεί με αυτό που ο εσωτερισμός αποκαλεί " Απόλυτο " .
Εφαντάσθηκε την ευτυχία πέρα από τον κόσμο, αφηρημένη, με άλλα λόγια ήτο ρωμαντικός , θα γράψει ο Τέλλος Άγρας για τον Καρυωτάκη .
Οπωσδήποτε, αγαπητέ λορέντζο, ο βίος και η πολιτεία αυτών των ποιητών δεν αποτελεί ένδειξη πνευματικής υγείας κατά τον περισσότερο κόσμο .
Όμως ο ίδιος αυτός κόσμος αποδέχτηκε και καταξίωσε το έργο τους .
Η τέχνη δεν είναι αποτέλεσμα εδεμικής τρυφής αλλά παράγει τους εκλεκτούς καρπούς της μετά κόπων και βασάνων . .
Επιστροφή σε “- Η ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ -”
Μέλη σε σύνδεση
Μέλη σε αυτήν τη Δ. Συζήτηση: Δεν υπάρχουν εγγεγραμμένα μέλη και 2 επισκέπτες